Op zondag 6 janauari, tussen 20:15 uur en 21:45 uur zendt het tweede publieke Duitse televisienet, ZDF, het eerste deel uit van de nieuwste verfilming van Lev Nikolajevitsj Tolstojs omvangrijke epos Oorlog en vrede (1863/69) — Krieg und Frieden — een letterlijke vertaling van de oorspronkelijke titel Война и мир — een Oostenrijkse productie van regisseur Robert Dornhelm, welke in vier afleveringen op het scherm van de Flimmerkiste te zien zal zijn.Het geheel heeft een duur van zes uur en wordt binnen een tijdsbestek van elf dagen uitgezonden. De overige drie delen zullen worden vertoond op woensdag 9, zondag 13 en woensdag 16
januari.Internationale cast
Mede doordat dergelijke reuzenprojecten al enige decennia niet of nauwelijks meer door één zender financieel te realiseren zijn, wordt geld 'van buitenaf' gegenereerd, en dat heeft bijna steevast tot gevolg dat Engels of Frans 'geld' ook eist dat er uit dat taalgebied acteurs een rol krijgen. In het geval van Krieg und Frieden doen zes verschillende coproducenten uit andere Europese landen mee, en kan men dus ook flink wat internationaal bekende gezichten tegenkomen.
Dat heeft gevolgen, aangezien alle niet-Duitse acteurs zijn nagesynchroniseerd, en dat maakt elk
project een stuk minder aantrekkelijk zolang er sprekende figuren worden getoond. Voor de makers heeft dit positieve gevolgen: in de andere landen wordt nu (veel) meer belangstelling gegenereerd. De deelname van Malcolm McDowell zal zeker effect hebben op het kijkersgedrag in Engeland, alsmede in andere gebiedsdelen waar de man populariteit geniet.De kwaliteit van decors, kostuums en verloop van het gehele gebeuren wordt vanzelfsprekend door zoiets in het geheel niet aangetast.
Over de muziek, van Jan A.P. Kaczmarek kan hier nog geen zinnig woord worden gezegd. Daarop komen we eventueel terug na de uitzending van in ieder geval één aflevering.
Beperkingen
Grote verschillen vallen er vast te stellen als men twee eerdere omzettingen in beelden mee in de overweging betrekt: de Hollywood-productie uit 1956 met onder anderen Audrey Hepburn, en die van de Rus Sergej Bondartsjoek uit 1967, die onbeperkte middelen ter beschikking had, zoals maar liefst tienduizenden figuranten. Wat dat laatste aangaat, moet Robert Dornhelm zich met 'slechts duizend behelpen' in de nagespeelde slag bij Austerlitz, waarvoor men naar Litouwen is uitgeweken. En de 'verfilming' van Napoleons intocht in Moskou is in Sint Petersburg gerealiseerd.
Zulke vergelijkingen vertonen per definitie manco's, vooral als men bedenkt dat deze nieuwe productie niet is gemaakt voor het grote witte doek, maar voor het huiskamerscherm, en dat vereist per definitie vrijwillige beperkingen. Dat inzicht heeft er mede toe geleid dat deze versie van Tolstojs roman [1] reeds in het draaiboek — van Enrico Medioli, Lorenzo Favella en Gavin Scott — meer de nadruk legt op de gebeurtenissen, die voor alle leeftijden geschikt zijn. Daar ligt meteen een kans om een ingang te creëren naar (meer) belangstelling voor het boek en de oorspronkelijke schrijver achter deze film. Dat vergt echter opofferingen ten opzichte van een proportioneel getrouwe weergave. Een boek met nog zoveel liefdesscènes wordt niet per definitie een iefdesroman, een boek met slachtscènes wordt niet per definitie een oorlogsroman. Literatuur die ons met historisch belangrijke gebeurtenissen confronteert, mag daarom niet, althans niet alleen maar, als historische roman de geschiedenis ingaan.
Het gruwelijkste qua gedetailleerde oorlogsscènes wordt aan de fantasie van de toeschouwer overgelaten, maar dat veronderstelt dan weer wel redelijke kennis van de inhoud van het omvangrijke epos, dat niet iedere koper — en zelfs niet iedere bewonderaar van Tolstojs unieke , veelzijdige en onovertroffen literaire prestatie — ook van de eerste tot de laatste pagina zal hebben gelezen. En toch, als men die moeite neemt — sommige deelnemers aan deze nieuwe verfilming meldden dat ze daarvoor een maand nodig hebben gehad — zal men zelf kunnen ontdekken waarom, ook na 140 jaar, dit boek van de letterkundige grootheid Lev Nikolajevitsj Tolstoj nog altijd als één van de tien indrukwekkendste romans uit de wereldliteratuur geldt.Acteurs
De Duitse actrice Hannelore Elsner — door menig moderator van vooral Duitse 'gespreksronden' als "die große Schauspielerin" aangekondigd, hetgeen echter een tot op de draad versleten kwalificatie is, aangezien moderatoren ieder, die vijftien seconden voor een camera heeft geacteerd en daarbij is opgevallen, dat predikaat verlenen — speelt gravin Rostova. Ze draagt dan een prachtig, origineel kostuum, maar ze zal ook daarin volstrekt niet
anders zijn dan de meestal sterk overschatte, want in elke rol weer gelijke, actrice.Alexander Beyer is Pierre, en Alessio Boni vertolkt de rol van Andrej. De figuur Natasja krijgt gestalte in Clémence Poésy, Brenda Blethyn is Tante Maja, en de Engelsman Malcolm McDowell mag zijn verbittering in de gestalte van Bolonski senior uitleven, en als Vorst Koeragin speelt Toni Bertorelli, Anatol met dezelfde Russische achternaam
is in deze versie voorbehouden aan Ken Duken, die dan ook al wekenlang het extreem weerzinwekkende Mit dem Zweiten sieht man besser raaskalt in de trailers die tussen programma's worden uitgezonden om wat extra aandacht voor dit verfilmede epos te genereren. Men slaagt er wel in de braakneigingen daarmee te stimuleren, maar dat heeft tot gevolg dat het wezenlijke — de aandacht voor de komende verfilming van Tolstojs Krieg und Frieden — direct naar een verre dimensie verdwijnt. Helaas heeft men dat bij het ZDF nog immer niet begrepen.Affectieve preoccupatie noemt men zulks.
__________
[1] Over de Duitse versie van de roman Krieg und Frieden kunt u één dezer dagen meer lezen op onze zustersite Tempel der Letteren.
____________
Afbeeldingen
1. Scène uit Krieg und Frieden met Hannelore Elsner.
2. Regisseur Robert Dornhelm in actie.
3. Malcolm McDowell.
4. Voorplat van de dtv-Gesamtausgabe in één band van de Duitse vertaling van Война и мир.
5. Scène met soldaten uit Krieg und Frieden.
6. Alexander Beyer.
7. Ken Duken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten