maandag 28 januari 2008

Erich Kästners Großstadtsatire Fabian als speelfilm op het eerste Duitse net in de nacht van maandag

Veel cultuurprogramma's op één avond
Hoewel we op deze site en onze zustersites Tempel der Toonkunst en Tempel der Letteren reeds enkele aanbevelingen, alle op Arte-televisie — voor de avond van maandag 28 januari hebben gegeven, zowel in verband met een heel bijzondere documentaire over de populaire Bolero uit 1928 van Maurice Ravel, alsook over de 'zwijgende' film uit 1923 naar Oscar Wilde's enige succesvolle toneelwerk, Salome, en niet te vergeten het jubileum van de Franse actrice Jeanne Moreau op deze site, moeten we daar nog twee speelfilms aan toevoegen, welke beide op een andere zender te zien zullen zijn. In beide gevallen gaat het om verfilmde literatuur. De ene rolprent heeft betrekking op het boek Fabian van Erich Kästner, de andere betreft een boek van de Franse klassieke romancier Jean Giono, en daarover vindt u meer in een andere bijdrage op deze site.
Vlak voordat Salome haar climax èn hoogtepunt achter de rug heeft en zelf het loodje zal hebben gelegd als gevolg van haar uitzinnig provocerende, extreem misselijk makende, geilheid en meer nog als gevolg van de daaraan verbonden wensen — en als alles volgens plan verloopt, is het dan net even na één uur in de nacht op dinsdag —, is het starttijdstip gepland van de Duitse speelfilm die wij eveneens graag in uw aandacht willen aanbevelen, op de zender ARD/Das Erste, en wel om 00:50 uur.
Aangezien er echter op deze zondag verkiezingen zijn geweest in twee Duitse deelstaten, en één daarvan een patstelling heeft veroorzaakt, verwachten we eigenlijk dat de journaals en de actualiteitenrubrieken meer tijd nodig zullen hebben dan op gewone dagen, en dat er wellicht na de Tagesschau van 20:00 uur zelfs nog een korte extra uitzending, bij voorbeeld Brennpunkt, zal worden ingelast, en de door ons voorgestelde film 20 minuten tot een half uur later zal beginnen, hetgeen beteken dat de filmliefhebbers noch het einde van Salome, en evenmin het beginvan Fabian zullen moeten missen.

Boek van Erich Kästner
Ondanks het feit dat Erich Kästner (1899-1974) op 10 mei 1933 van een kleine afstand heeft toegekeken hoe het krankzinnige nazirapalje ook zijn boeken aan de vlammen toevertrouwde tijdens de rituele verbranding van zogenaamde ontaarde literatuur, hebben die boeken inhoudelijk dat bruin-zwarte dieptepunt uit de Europese geschiedenis overleefd, en zijn deze na de oorlog herdrukt. Er zijn in 1998 zelfs twee versies van zijn verzamelde werken uitgegeven: een gebonden editie en een in paperbacks van dtv.
Fabian — Die geschichte eines Moralisten is voor het eerst in 1931 verschenen. De handeling speelt zich ook in die periode af. Jakob Fabian is een werkloze — en als gevlg daarvan soms werkeloze — germanist, die door Berlijn zwerft en het leven aan een nadere bestudering onderwerpt. Daarbij wordt hij geconfronteerd met het verblijf in gemeubileerde kamers, bars en dames van zeker beroep en de daaraan onverbrekelijk verbonden, meestentijds vreugdeloze huizen van vreugde, de grote huichelachtigheid van veel mensen, en ook nog iets dat met het woord liefde wordt omschreven. Zijn wereld is ingestort doordat hij eerst zijn baan is kwijtgeraakt, vervolgens zijn vriendin en dan nog zijn beste vriend, die zelf een eind aan zijn leven heeft gemaakt.


Late verfilming
Vanzelfsprekend mede door de enorme cesuur die de tweede wereldoorlog heeft veroorzaakt, toonde de Duitse filmindustrie pas aan het einde van de jaren zestig belangstelling voor deze roman, doch alleen de oudere generatie van filmmakers. De jongeren waren nog druk bezig met navelstaren, en zo kwam het er toen niet van, omdat Kästner deze stof niet wilde toevertrouwen aan de oudere generatie.
In 1980 kwam er schot in de zaak. Regisseur Wolf Gremm (geboren in 1942) ontfermde zich over het boek en maakte er een 114 minuten durende film van. Bijzonderheden daarover zijn te vinden in het speciaal in het kader van de Kästner-herdenking van 1999, in december 1998 door dtv uitgegeven boek over Kästner en de film. Helaas is het bij de uitgever uitverkocht, maar is het hier en daar nog wel verkrijgbaar.
De rol van Fabian wordt gespeeld door Hans Peter Hallwachs, wiens verschijning in tal van toneel- en televisierollen ook menig kijker in de lage landen niet onbekend zal voorkomen: hij heeft niet alleen een gezicht dat je nimmer vergeet, hetzelfde geldt voor zijn aparte stem. De andere voornaamste rollen worden gespeeld door Hermann Lause en Sylvia Janisch. Ivan Desny speelt Fabians vader.
Het camerawerk is van Jürgen Wagner, de muziek werd geschreven door Charles Kalman, de decors zijn van Jan Schlubach, de 'Ausstattung' komt voor rekening van Rainer Schaper, en de kostuums zijn ontsproten aan de fantasie van Siegbert Kammerer.
____________
Afbeeldingen:
1. Voorplat van Kästners roman Fabian in de dtv-editie van 1998. Op de voorpagina is het doek van Raoul Dfy uit 1948 te zien: Atelier met torso (dtv 11006).
2. Voorplat van de dtv-biografie over Erich Kästner, in de reeks dtv portrait (dtv 13011).
3. Fabian (Hans Peter Hallwachs) tweede van rechts, helemaal vooraan (in regenjas met hoed) staat in de rij voor een stempel in verband met zijn werkloosheid.
4. Voorplat van het inmiddels uitverkochte dtv-boek over Erich Kästner en de film (dtv 12611). Op het voorplat links Erich Kästner, rechts Josef von Baky; in het midden Jutta en Isa Günther, tijdens de opnamen in 1950 voor de film Das doppelte Lottchen.

Geen opmerkingen: