Documentaire: speurtocht naar Romy Schneider

Postzegel van de Deutsche
Bundespost ter nagedachtenis.

Gruwelkitsch
In mijn jeugd kende we de Romy Schneider (1938-1982) alleen als actrice in meer dan honigzoete — zeg maar gerust: abjecte, extravert-emotionele — uitingen van filmkunst, met als hoogtepunt (respectievelijk dieptepunt) de Sissi-films, waarvoor we hier verder geen aandacht wensen te besteden, aangezien deze een meer dan pijnlijk vertekend beeld van de werkelijkheid schetsen omtrent de handel en wandel van keizerin Elisabeth van Oostenrijk (1837-1898), die ooit werd geacht de huwelijkse sponde te delen van Ludwig II van Beieren.

Serieuze rollen
Pas als jong volwassene kwam ik in aanraking met een geheel andere Romy Schneider, die serieuze filmrollen aangeboden had gekregen en deze zelfs voortreffelijk bleek te kunnen invullen. Ook in interviews getuigde ze van belezenheid en inzicht in de handel en wandel van de medemens, en kon ze uitstekend pareren. Ze was, kortom, geheel anders dan het beeld dat   veel filmliefhebbers van haar hadden, en in het geheel een hulpeloos, onontwikkeld meisje.

Romy Schneider in 1971.

Arte-tv vertoont op vrijdag 17 december een documentaire met daarin een queeste naar de mythes rondom die van oorsprong Oostenrijkse actrice. Romy Schneider — Eine Frau in drei Noten is te zien tussen 20:15 en 21:45 uur.
Deze Oostenrijkse documentaire van Frederick Baker werd in 2008 gerealiseerd voor Arte. De film wordt uitgezonden op het beeldformaat 16:9. Een herhaling wordt door Arte gepresenteerd op 26 december, vanaf 17:00 uur 's middags.

Twee Russische zwijgende films achtereen op Arte

De Russische regisseur
Dziga Vertov.

Zondag 28 november, aan het einde van de avond, respectievelijk vroeg in de nacht op maandag 29 november, presenteert de Frans-Duitse cultuurzender Arte-televisie twee zwijgende films uit de tweede helft van de jaren twintig van de vorige eeuw, beide uit Rusland: eerst een speelfilm en daarna een documentaire.
De rolprent Het elfde jaar (Odinnadzatyj) uit 1928, geregisseerd door Dziga Vertov (pseudoniem van David Abelevitsj (Denis) Kaufman; 1896-1954) opent het korte filmprogramma aan het eind van de dag op genoemde zender.
Het is een relatief korte film die zal worden uitgezonden tussen 23:35 uur en 00:30 uur in de nacht op maandag 29 november.

Beeld uit het Russische
Manifest uit 1926: Een
zesde deel van de wereld.

Direct in aansluiting volgt  Sjestaja tsjast mira (Een zesde deel van de wereld), een Russische, zwijgende documentaire uit het jaar 1926, eveneens van Dziga Vertov.De film geldt als Manifest. Het camerawerk is van Michael Kaufmann, de muziek werd gecomponeerd door Michael Nyman, die ze met eigen band heeft ingespeeld.
Geen van de twee films wordt door Arte-tv in afzienbare tijd herhaald.

Franse (anti-) reclameroman uit 2000 verfilmd

Roman
Octave Parango is een man die in de reclamewereld werkt op het in die branche  grootste bureau ter wereld, waar hij activiteiten ontwikkelt die ertoe (moeten) leiden dat de consument binnenkort datgene wenst wat hij heeft uitgedacht. 
Zoals dat niet zelden gaat — en zeker in de sfeer van reclamebureaus en de daaraan gekoppelde industrie — zijn er drie elementen die hem letterlijk en figuurlijk overeind houden: de bijna klassieke trits cocaïne, vrouwen en geld — niet direct noodzakelijkerwijs in die volgorde — maar dat overvalt hem als hij een campagne voor een merk yoghurt moet verzinnen. Dan gebeurt het dat hij door het lint gaat en aan een baanbrekende, ontmaskerende roman over de kwalijke elemementen van de reclamewereld gaat schrijven.
Dat is de inhoud van de Franse roman uit 2000, 99 Francs, geschreven door Frédéric Beigbeder, in de Nederlandse vertaling van Hans van Cuijlenborg, verschenen bij uitgeverij De Geus, een jaar nadat de oorspronkelijke editie in Frankrijk was uitgekomen.

Verfilming
In 2007 heeft de Franse regisseur Jan Kounen — van oorsprong Nederlander, geboren te Utrecht in 1964 — het boek verfilmd met Jean Dujardin (geb. 1972), Jocelyn Quivrin (1979-2009), Vahina Giocante (geb. 1981) en Patrick Mille (geb. 1970). 

Jocelyn Quivrin. Foto:
Parijs februari 2008

De Nederlandse versie van het boek wordt aangeprezen als onthullend; filmkenners denken net zo over de film die een goede weergave wordt geacht te zijn van Beigbeders geestig geschreven roman, die ten dele autobiografisch is en die erin slaagt een geloofwaardige afrekening met zijn eertijdse vakgebied te realiseren, waarbij desondanks de humor niet ontbreekt.
Arte-televisie presenteert deze komedie als rolprent op maandag 22 november, tussen 21:40 uur en 23:20 uur. Daarna volgende de twee komende weken nog drie herhalingen: de eerste op dinsdag 23 november om 03:00 uur in de nacht, vervolgens op maandag 6 december, eveneens om 03:00 uur in de nacht, en ten slotte op vrijdag 10 december, eveneens gedurende de nacht, vanaf 00:50 uur.

The spiral staircase (1945) vrijdagnacht op BBC 2

Dorothy McGuire in 1947, in
Gentleman's Agreement.

In de nacht van vrijdag 19 op zaterdag 20 november — tussen 02:00 uur en 03:25 uur - geeft de Britse zender BBC Two-tv allen, die van klassieke trillers houden — welke ook veelal als film noir worden geklassificeerd — de gelegenheid een vijfenzestig jaar oude rolprent van Robert Siodmak (1900-1973) te bekijken: The spiral staircase. In de hoofdrollen daarvan kunt drie (toenmalige) grootheden van het internationale witte doek tegenkomen. Zij allen zijn, evenals de regisseur inmiddels naar een andere wereld dan die van levende mensen en bewegende beelden vertrokken: Dorothy McGuire (1916-2001), George Brent (1899-1977) en Ethel Barrymore (1879-1959).
Een jonge vrouw die niet kan praten, werkt in een landhuis en wordt doelwit van een gestoorde crimineel die het lijkt te hebben voorzien op mensen met een handicap.

Marcel Pagnols jeugdjaren in filmbeelden via TV5

De Franstalige televisiezender TV5 Monde herhaalt in de nacht van vrijdag 19 november op zaterdag 20 november — tussen 23:50 uur en 01:35 uur — de Franse televisiefilm met de dubbele titel

Les temps des secrets, les temps des amours uit 2007 van Thierry Chabert. Het is een biografische rolprent, gebaseerd op het derde en vierde deel van de herinneringen aan de jeugdjaren van de schrijver Marcel Pagnol (1895-1974). [1]
In de hoofdrollen treden op Pierre-François Martin-Laval (geb. 1968), Armelle Deutsch (geb. 1979) en Richard Oiry.
Een herhaling is voorzien voor woensdag 24 november in de middag en dan nog een voor vrijdag 26 november, via dezelfde zender, beginnend om 23:50 uur. __________
[1] Het geheel van de jeugdherinneringen van Marcel Pagnol is verschenen onder de titel Souvenirs d'enfance; de beide eerste delen dragen de subtitels La glore de mon père, en Le château de ma mère, beide verschenen in 1957. Deel 3 is uitgekomenin 1959; het vierde en laatste deel in 1977.

België EEN vertoont zondag Intruder in the dust

Voorplat van de in 1949
uitgekomen Signet-editie
van de roman in kwestie.

Meer dan zestig jaar oud is de Amerikaanse speelfilm Intruder in the dust, maar springlevend is gebleven. Clarence Brown (1890-1987) is erin geslaagd een meesterstuk af te leveren dat niet alleen een schrijnend beeld verschaft van de toen heersende sociale spanningen als gevolg van diepgeworteld racisme bij grote delen van de blanke bevolking in de Verenigde Staten anno toen, maar tevens indirect laat zien dat de spanningen geenszins zijn verdwenen maar veel meer een sluimerend bestaan leiden in een maatschappij op de rand van een vulkaan.
Deze film is een weergave van de roman van William Faulkner (1897-1962), één der grootsten in de literaire geschiedenis van de twintigste eeuw in de Verenigde Staten, die echter heel wat baantjes had gehad voordat hij — vooral op aandringen van Sherwood Anderson (1986-1941) tot schrijven kwam. 

Acteur Juano Hernandez.

Zijn boek [1] werd door Random House vroeg in de herfst van 1948 uitgegeven en betekende zijn doorbraak bij het grote Ameriaanse lezerspubliek, de film kwam een jaar later uit; de beelden werden geschoten op locatie in en om Oxford (Mississippi). De Puerto Ricaanse acteur Juano Hernandez (1901-1970) speelt daarin een onvergetelijke rol als de gesjochten zwarte boer, die dreigt te worden gelyncht als er een blanke man blijkt te zijn vermoord.
De rolprent wordt vertoond door de Belgische, Nederlandstalige, televiesiezender EEN, tussen 14:10 uur en 15:40 uur.
__________
[1] In de herfst van 2010 verschijnt een Nederlandse versie bij Uitgeverij Atlas in de vertaling van Bartho Kriek, onder de titel Het geluid en de drift.

Sterbezetting in Melville's Le cercle rouge (1970)

Evenals in enkele andere rolprenten van Jean-Pierre Melville (1917-1973), zoals in Le samourai, speelt Alain Delon (geb. 1935) [1] een hoofdrol in Le cercle rouge van deze regisseur. Daarbij gaat het om een vijfsterren-speelfilm uit 1970 met een algehele sterren-bezetting voorzover dat de voornaamste rollen betreft. 

Gian Maria Volonté.

Zo zien we tevens diverse helden van het witte doek, die inmiddels alweer enige tijd dit ondermaanse vaarwel hebben gezegd: Bourvil (1917-1970) [2], Yves Montand (1921-1991) en Gian Maria Volonté (1933-1994).
Het meest opvallende in het verloop van het verhaal is de enorme spanning van een inbraak-scène die een halfuur duurt zonder dat daarin tekst voorkomt.
Juist die kwaliteit van de regisseur — en, vanzelfsprekend, alle andere daarvoor verantwoordelijken — heeft ervoor gezorgd dat we vier decennia geleden reeds hebben kunnen vaststellen dat al die angsten van zoveel collega's van Melville, voor stilte of lange shots — en dan hebben we het hier niet over de om de haverklap wisselende situaties in soap opera's en aanverwante bewegende-beelden-rimram — op niets anders dan koudwatervrees berusten.
In de veertig jaar nadat Le cercle rouge zijn zegetocht langs de filmhuizen in en buiten Europa is begonnen, blijkt deze niets aan kwaliteit te hebben ingeboet.
De rolprent zal worden uitgezonden door de Franstalige zender TV5 Monde, op zondag 7 november, tussen 21:00 uur en 23:15 uur.

Alain Delon. Detail van een
grotere foto. Uit een scène
in Lost command uit 1966.

[1] Alain Delon is de komende dagen veelvuldig op het huiskamerscherm te zien, maar diverse van de speelfilms waarin hij optreedt worden uitgezonden door (buitenlandse) maatschappijen die elke vorm van creativiteit van regisseur en spelers de das om doen, en dat steeds opnieuw, bij elke uitzending, door de weerzinwekkende nasynchronisatie.
Wij van Tempel der Filmkunst weigeren principieel en consequent om de aandacht te vestigen op dergelijke gecastreerde uitingen van kunst.

[2] Bourvil: De burgerlijke naam van deze acteur luidt André Robert Raimbourg. Hij heeft vele jonge jaren gewoond in het Franse dorp Bourville; zijn toneelnaam werd een hommage aan die plaats.

Britse film A room with a view via KRO op NL 2-tv

De Britse romancier E.M. Forster
publiceerde A room with a view
in 1908.

De KRO-televisie presenteert op zaterdag 6 november vanaf 23:15 uur — tot 00:55 uur in de nacht op zondag 7 november — de Britse televisiefilm A room with a view uit 2007 van Nicholas Renton (geb. 1946), gebaseerd op de gelijknamige roman uit 1908 van E.M. Forster (1879-1970). Het boek is in 1985 al verfilmd door James Ivory.
U ziet Rafe Spall, Timothy Spall en Elaine Cassisy.
Het verhaal speelt zich af in 1922 te Florence. Een jonge vrouw, Lucy, reist vol verwachting, in de hoop op avontuur, naar Italië. daar komt ze echter terecht in een pension met veel Engelse toeristen, onder meer geestelijken en oude vrijsters.Maar onder die gasten bevinden zich eveneens ene Mr. Emerson en zijn aantrekkelijke zoon George.

Max Ophüls: Lola Montès en Ludwig I van Beieren

De internationaal werkzame
regisseur Max Ophüls: geïntrigeerd
door bekende vrouwenfiguren.

Onmogelijke verbintenis
In 1955 heeft regisseur Max Ophüls (1902-1957) [1] het levensverhaal verfilmd — in cinemascope —  van de in 1821 [2] in Ierland geboren Elisabeth Rosanna Gilbert, die in 1861 is overleden, een danseres die bekendheid kreeg onder de naam Lola Montès. Zij werd de geliefde van de Beierse koning Ludwig I (1786-1868) — een relatie die in 1848 heeft geleid tot de val van die monarch.
Max Ophüls heeft diverse films gerealiseerd over vrouwen die werden omgeven door een sfeer van vijandigheid, zowel letterlijk alsook figuurlijk.
Dat is eveneens het geval met Lola Montès, die mede vanwege haar positie — ook hier: letterlijk en figuurlijk — in een tragedie verwikkeld is geraakt.

Markante acteurs
In de rol van Lola Montès zien we Martine Carol (1920-1967), die in de jaren vijftig van de vorig eeuw een status aparte had die meer op de persoon was gericht dan op haar acteertalent, althans niet in eerste instantie. Maar als een regisseur met de uitzonderlijke kwaliteiten besluit om haar een hoofdrol aan te bieden in een film over een historische vrouwenfiguur — anders dan in een zoetsappig, Sisi-achtige toverballentragedie —, moet er meer te vinden zijn achter de façade.
Naast Martine Carol spelen Anton Walbrook (1896-1967) en Peter Ustinov (1921-2004); laatstgenoemde vertolkt de rol van een goedmoedige verteller, impresario en ceremoniemeester in Ophüls' barok gestileerde tragedie.
De muziek voor deze rolprent werd gecomponeerd door de Fransman Georges Auric (1899-1983), die vermaardheid verwierf als lid van het 'componistengilde' Groupe des six.

Uitzendingen
De film met camerawerk van Christian Matras (1903-1977) heeft een duur van 111 minuten. Arte-televisie zendt deze uit op maandag 1 november van 20:15 uur tot 22:05 uur. Een herhaling zal te zien zijn op dinsdag 16 november 's middags vanaf 14:45 uur. Hoewel het een film uit 1955 is, meldt Arte dat deze zal worden uitgezonden in HD-kwaliteit. Door de opname in cinemascope ligt het voor de hand dat deze op het beeldformaat 16:9 te zien zal zijn.
_________
[1] De burgerlijke naam van Max Ophüls luidde Maximilian Oppenheimer; hij werd geboren te Saarbrücken.
[2] Over het juiste geboortejaar van Lola Montez bestaat onenigheid. Ook 1818 wordt genoemd.

Le secret zondag 23 oktober op TV5 Monde

Spel op hoog niveau
In de avonduren van zondag 24 oktober presenteert de Franstalige televisiezender TV5 Monde de speelfilm Le secret uit 1974, een Frans Italiaanse coproductie van R0bert Enrico (1931-2001), die erin slaagt de aandacht van de toeschouwers tot het laatst vast te houden. Dat geschiedt mede doordat niet blijkt of er sprake is van feiten of fictie in hetgeen door één der protagonisten wordt verteld. Fictie in de zin van totale paranoia.

De Franse acteur Philippe Noiret
op latere leeftijd.

David —gespeeld door Jean-Louis Trintignant (geboren in 1930) bevindt zich in de Cevennes in een ver van de 'bewoonde wereld' verwijderd huis van het koppel Julia en Thomas. 
De persoon van laatstgenoemde wordt vertolkt door Phiippe Noiret (1930-2006), de figuur van Julia wordt ingevuld door Marlène Jobert (geboren in 1940). Die drie grote sterren van de Franse cinema zijn hier op hun best.

De handeling
David is een gekwelde ziel, die erin is geslaagd zich uit de klauwen van een dubieuze, en volledig ondoorzichtige overheidsinstantie te onsnappen. Wat David ten beste geeft, zaait flink wat twijfel: is het wel juist wat hij allemaal vertelt, of spelen dikke duim en/of aangetaste hersenfuncties hier de hoofdrol? Berust hetgeen hij beweert op al te gekke complottheorieën die hij tegen heug en meug blijft cultiveren?
TV5 Monde biedt deze rolprent aan op genoemde zondag, tussen 21:00 uur en 22:40 uur.

Grote sterren stralen niet echt in The human stain

Naar roman van Philip Roth
In de nacht van woensdag 14 op donderdag 15 oktober presenteert de Britse televisiezender BBC 1 de speelfilm The human stain — een Duits, Frans, Amerikaanse coproductie van regisseur Robert Benton (geboren 1932), die al bijna vier decennia films regiseert. Diens meest bekende speelfilms zijn zonder twijfel Kramer vs Kramer (1979), waarvoor de regisseur en de scriptschrijver met een Oscar werden beloond, en Twilight (1998).

Anthony Hopkins

In 2003 leverde Benton The human stain af, een drama naar het gelijknamige boek uit 2000 [1] van Philip Roth (geb. 1933), één van de beste en meest invloedrijke auteurs in de Verenigde Staten. 

Het veelal als goede roman omschreven boek is volgens — in ieder geval een deel van de filmkritiek — met de huidige sterbezetting niet bepaald op de juiste wijze ingevuld. We komen Anthony Hopkins, Nicole Kidman, Ed Harris en Gary Sinise erin tegen.
__________
[1] Het boek is vertaald als De menselijke smet, door Else Hoog, die decennia geleden ook al Portnoy's complaint had vertaald. Daarover vertelde ze in een interview dat ze flink wat mensen had gevraagd naar (semi-)pornografische terminologie, die wij Nederlanders, zeker in het openbaar, iets minder paraat hadden dan vereist was voor de vertaling van genoemd boek, dat eveneens is verfilmd, evenals Goodbye Columbus.

De trilogie American Pastorale (1997), I Married a Communist en The Human Stain (2000) vormen samen een biografie van het naoorlogse Amerika, beginnend bij de Vietnam-oorlog tot en met het schandaal Bill Clinton/Monica Lewinsky. 

Bernardo Bertolucci in de schijnwerpers op BBC 4

Interview en speelfilm
De Italiaanse filmregisseur Bernardo Bertolucci (geboren 1940) staat centraal in het BBC Four-programma Face to Face, dat op zaterdag 9 oktober zal worden uitgezonden tussen 23:00 uur en 23:30 uur. Jeremy Isaacs heeft in dat halve uur een interview met deze regisseur over zijn leven en zijn rolprenten.
Eén daarvan, de speelfilm The sheltering sky uit 1990 zal op dezelfde zender worden vertoond op zondag10 oktober vanaf 23:30 uur tot in de nacht op maandag 11 oktober om 01:45 uur.
In The sheltering sky zien we bekende acteurs, zoals John Malkovich (geboren 1953 ), Debra Winger (1955) en Campbell Scott (geboren 1961).

Melville's L'armée des ombres maandagnacht TV 5

De Franse auteur Joseph Kessel (1898-1979) schreef in 1943 zijn essay van romanlengte, met de titel L'armée des ombres: de Franse filmregisseur Jean-Pierre Melville (1917-1973) voegde er zijn eigen oorlogsherinneringen aan toe en maakte van het geheel een bijna tweeëneenhalf uur durende rolprent van, die in 1969 voor het eerst het bioscooppublik heeft bereikt. Een jaar later leverde Melville Le samourai af, met Alain Delon, en die film is — gemeten naar de belangstelling en de vele herhalingen, mede via televisiezenders — een grotere favoriet geworden dan L' armée des ombres. Melville is, juist door zijn misdaadfilms, niet zelden betiteld als de beeldendichter van de onderwereld. 
Een, op  zich reeds ijzersterk, verslag van gebeurtenissen tijdens de door de nazi-Duitsers bezette Frankrijk, is aangevuld met persoonlijke oorlogsherinneringen van de regisseur, en dat heeft ervoor gezorgd dat de kwaliteit alleen maar is toegenomen. Voeg daarbij het feit dat de afdeling casting van Melville een bijzondere invulling van de personages heeft gezorgd, en men begrijpt dat er een zo geloofwaardig mogelijke rolprent is ontstaan. U ziet Lino Ventura (1919-1987), Simone Signoret (1921-1985), Paul Meurisse (1912-1979) en Jan-Pierre Cassel (1932-1975).
Het verhaal speelt zich halverwege de Tweede Wereldoorlog af in Frankrijk. Een aanal veertigers vormt een verzetsgroep, waarvanzo weinig mogelijk leden elkaar kennen, vanzelfsprekend spelen diverse veiligheidsoverwegingen hier de voornaamste rol. Hoewel er sprake is van een uiterst gemotiveerde groep dappere, positief ingestelde mensen, kunnen die er bij tijd en wijle niet omheen liquidaties uit te voeren, en dat is — hoe noodzakelijk dat ook kan zijn — nooit een pretje.
Sensationele spanning op topniveau, over een tijd waarin de spanningen uitsluitend zenuwslopend waren.
L'armée des ombres is te zien via genoemde zender, op genoemde avond vanaf 23:50 uur tot 02:10 uur in de nacht op dinsdag 5 oktober. 
__________
Afbeeldingen:
1. Joseph Kessel, auteur van het oorspronkelijke essay L'armée des ombres (1943).
2. Acteur jean-Pierre Cassel (1932-2007).

Zwijgende film Schlagende Wetter op Arte-tv

Incompleet

Als de jonge vrouw Maria het ouderlijk huis wordt uitgezet, raakt ze snel zwanger van haar vriend Georg die haar om die 'andere omstandigheden' in de steek laat. Dan slaagt ze er eerst in onderdag te vinden bij mijnwerker Thomas. Toch keert die Georg op zijn schreden terug, hetgeen tot een confrontatie leidt tussen de beide mannen, met noodlottige gevolgen. Dat is de handeling van de speelfilm Schlagende Wetter uit 1923 van regisseur Karl Grune (1890-1962), welke door Arte-tv zal worden uitgezonden in de nacht van maandag 27 op dinsdag 28 september, tussen 00:30 uur en 01:40 uur. Wat u dan op de huiselijke beeldbuis voorgeschoteld krijgt, is niet het oorspronkelijke negatief van de rolprent, maar een versie die is samengesteld uit Italiaanse en Duitse kopieën, waarbij echter het tweede bedrijf helaas ontbreekt. [1]

De kenners zien het desondanks als een waardevolle rolprent en zij hangen er vier (van de vijf beschikbare) sterren aan. Karl Grune wordt geprezen vanwege het vernieuwende qua camerawerk en lichtregie.

Naturalistisch

Met de in deze film voorkomende, onvergetelijke scènes in een mijn heeft de regisseur — die in de tijd van de zwijgende film reeds naam had gemaakt met Die Straße — een nadrukkelijk naturalistisch schouwspel gerealiseerd in een periode die in de kunsten vooral werd gedomineerd door het expressionisme. Op het scherm in de huiskamer kunnen we kennismaken met Liane Haid (1895-2000) — die werd beschouwd als Oostenrijks eerste echte filmster —, Eugen Klöpfer (1886-1950) en Walter Brügmann (1884-1945).
Het camerawerk is van Karl Hasselmann (1883-1966); de muziek werd gecomponeerd door Georg Gräwe (geboren 1956). De film — die door Arte vooralsnog eenmalig wordt vertoond — zal worden uitgezonden in HD-kwaliteit op het beeldformaat 16:9.
__________
[1] Dat zal de reden zijn waarom deze rolprent niet voorkomt in het boek The silent cinema van Liam O'Leary.
____________
Afbeeldingen
1. Liane Haid, de eerste echte Oostenrijkse filmdiva; in die hoedanigheid was ze actief van 1915 tot 1953. Liane Heaid is 105 jaar oud geworden.
2. De Duitse acteur Eugen Klöpfer.

Verfilming van Simenons Le chat zondag op TV 5

De Franse filmregisseur Pierre Granier-Deferre (1927-2007) heeft in 1971 een verfilming gerealiseerd van het boek Le chat uit 1966 van Georges Simenon (1903-1986). Het is één van de talrijke omzettingen in bewegende beelden van een roman van Simenon, die niet alleen geldt als de meest gelezen schrijver van de twintigste eeuw, maar tevens als de meest verfilmde auteur van succesvolle romans. Daartoe gebruikte hij tevens, in ieder geval elf, pseudoniemen, waarvan de bekendste, en tamelijk voor de hand liggende, Georges Sim is.
En dat is niet zo moeilijk als je zoveel leesbare boeken hebt geschreven, waarvan de grote reeks romans ook nog weer mede worden gedragen door de vele politieverhalen omtrent Commissaire Maigret, die ook — met en hele reeks verschillende hoofdrolspelers uit tal van naties — het grote witte doek in bioscoopzalen, alsmede het huiskamer-beeldscherm hebben gehaald.
Over Le chat, met twee toenmalige grootheden van de Franse cinema — Simone Signoret en Jean Gabin — is op 11 april 2009 een deel van een langer artikel gewijd op onze moedersite Cultuurtempel.
__________
Afbeelding: Auteur Georges Simenon in 1963, slechts enkele jaren voordat hij Le chat publiceerde. (Foto: Erling Mandelmann.)

Het regiedebuut van Robert de Niro op België Eén

A Bronx Tale
De Amerikaanse speelfilm uit 1993 The Bronx Tale is gebaseerd op een autobiografisch toneelstuk van Chazz Palminteri (geboren 1952). De acteur schreef zelf het scenario voor de rolprent waarmee Robert de Niro (geboren 1943) als regisseur debuteerde.
De handeling speelt zich af in de jaren zestig van de afgelopen eeuw: een integere buschauffeur doet er alles aan om zijn zoontje Calogero buiten het bereik te houden van maffiosi, maar dat wordt bemoeilijkt door het feit dat de criminelen in kwestie in de directe omgeving van zijn woonplek hun stamcafé hebben.
Dit regiedebuut van Robert de Niro biedt een geloofwaardig beeld van de periode in kwestie, die alweer bijna een halve eeuw achter ons ligt. De begeleidende filmmuziek is ook uit dat tijperk.
Chazz Palminteri vertolkt de hoofdrol in deze film, die zich voornamelijk in Brooklyn en Queens is opgenomen. De regisseur zien we voorts ook nog in een rol binnen de film. Daarnaast zien we Francis Capra (geboren 1983) en Lillo Brancato (geboren in 1976).
Het is ndrukwekkend om te zien hoeveel tal van Britse groene en rode, wapens
A Bronx Tale wordt op vrijdagavond via de Nederlandstalig verzonden 
____________
Afbeeldingen
1. Acteur en regisseur Robert de Niro in 2008. (Foto genomen in 2008.)
2. Acteur en auteur Chazz Palminteri. (Foto genomen tijdens het Filmfestival van Tribeka.

Jeugdroman verfilmd: Kruistocht in spijkerbroek

Europese coproductie
In 2006 heeft regisseur Ben Sambogaart (geb. 1953) de jeugdroman Kruistocht in spijkerbroek uit 1973 van Thea Beckmann (1923-2004); een boek dat in de drie decenna tussen publicatie en verfilming een klassieker is geworden.
Weliswaar kreeg de film de reputatie duur te zijn, maar tegelijkertijd waren er mensen die de elf miljoen euro hekelden als vee te weinig voor de ingewikkelde, omvangrijke productie.
Enkele van de meest vooraanstaande rollen worden vertolkt door Engelse acteurs, maar dat is minder verwonderlijk dan men bij de verfilming van een Nederlands boek zou verwachten, aangezien het hier gaat o een coproductie, waarin Nederland, Duitsland, België en Luxemburg hebben deelgenomen. Met Angelsaksische acteurs maakt zo'n rolprent ook veel meer kans op de internationale markt.

De handeling
Via een tijdreismachine belandt de vijftienjarige Dolf — gespeeld door Joe Flynn — terecht in de Kinderkruitstocht, die aan het begin van de dertiende eeuw werd gehouden: in 1212, om precies te zijn; met als doel de bevrijding van het Helige Land.
Hoewel Dolf er als buitenstaander in terechtgekomen is, wordt hij al snel een leider van formaat, die zich onderscheidt door zijn naturel.
In drie overige vooraanstaande rollen komen we ook de Engelse actrices Emily Watson (geboren in 1967) en Stephanie Leonidas (Geboren in 1984) tegen, alsmede de van eigen bodem de zeer ervaren acteur Jan Decleir (geboren in 1946).
De Belgische,Nederlandstalige televisiezender Eén presenteert deze rolprent op vrijdag 17 september, tussen 20:40 uur en 22:46 uur.
____________
Afbeeldingen
1.  De Nederlandse schrijfster Thea Beckman in 1974, een jaar na verschijning van haar roman Kruistocht in spijkerbroek.
2. Filmposter van Kruistocht in spijkerbroek.

Terugblik op het wilde leven van Isabella Rossellini

Van de Close up-documentaires van Avro-tv wordt, ook deze keer op dinsdagavond, via Nederland 2 een aflevering uitgezonden. Deze keer is Isabella Rosellini de protagoniste. 
Zij is de dochter van Ingrid Bergman (1915-1982) en Roberto Rosselini (1906-1977), filmgrootheden uit vooral het midden van de twintigste eeuw. Hun beider dochter is eveneens een vooraanstaande figuur in de filmwereld geworden. Langzaam maar zeker heeft ze een dusdanige status verworven dat haar roem haar niet zelden vooruitsnelt.
Aanvankelijk was zij een begeerd fotomodel, vervolgens kreeg ze bekendheid als actrice en als wederhelft van de internationaal fameuze regisseurs Martin Scorsese en David Lynch. Ten slotte is ze ook zelf films gaan maken.
In de documentaire — die een uur duurt en wordt uitgezonden op dinsdag 14 september: tussen 22:55 uur en 23:55 uur — kijkt Isabella Rossellini (geboren 1952) terug op haar leven; dat doet ze aan de hand van terugkeer naar de steden waar ze heeft gewoond en gewerkt: Parijs, New York, Rome en Napels.
__________
Foto: Isabella Rossellini tijdens het Filmfestival van Turijn in 2005.

Zwijgende film Von morgens bis Mitternacht uit 1920 van Karlheinz Martin eenmalig op Arte-tv

Expressionistisch drama
In de nacht van maandag 30 op dinsdag 31 augustus wordt — tussen 00:25 uur en 01:40 uur — door Arte-televisie, eenmalig, de inmiddels reeds negentig jaar oude speelfilm Von morgens bis Mitternacht uitgezonden. Het is een zwijgende rolprent, gerealiseerd door Karlheinz Martin (1886-1948), waarvan de inhoud is gebaseerd op het gelijknamige expressionistische drama uit 1917 van Georg Kaiser (1878-1945). [1]

De regisseur had de beschikking over onder meer de acteur Ernst Deutsch (1890-1969) en diens vrouwelijke collega Erna Morena (1885-1962). De film uit 1920 is nimmer in roulatie geweest binnen het circuit van de Duitse bioscopen. Dit expressionistische monument van het witte doek, dat als een produit maudit werd beschouwd, gold lange tijd als verloren, totdat er in 1962 in Japan een kopie werd ontdekt.

Het verhaal
Als een nogal kleurloze bankemployé geld heeft verduisterd om daarmee een beter leven te kunnen leiden, en daarbij en passant een cliënte in moeilijkheden te helpen, hoont deze de man, omdat ze direct beseft dat hij te maken zal krijgen met verstrekkende gevolgen van die daad.De rolprent biedt een zwartgallige morele vertelling, letterlijk en figuurlijk uitgebeeld in zwart/wit, waardoor de grijstinten — eveneens letterlijk en figuurlijk — ontbreken. Daarmee was dit product afwijkend van het gebruikelijke, hetgeen — wie zal het verbazen — zowel de recensenten alsook distributeurs van films enorm heeft afgeschrikt.

De decors bestaan uit geschilderde stukken en stellen — zij het gestileerd — achtergronden voor zonder letterlijke diepte.

__________

[1] Hier wordt u doorverwezen naar een artikel (in het Engels) over het drama van Georg Kaiser op de website Malcolm Lowry @ The 19th Hole van auteur Colin Dilnot die onder meer op de website Keeping Soul Alive publiceert.

____________

Afbeeldingen

1. Scène uit Von morgens bis Mitternacht. (© ARD/Degeto.)

2. Ernst Deutsch in 1927. (Foto van Alexander Binder.)

3. Erna Morena in Von morgens bis Mitternacht, één van de 104 films waarin zij is opgetreden. (Foto van Wanda Dunebschitz-Kunowski.)

Twee Godard-films binnen een dag via Arte-tv

Pieter de dwaas

Als een schrijver heeft besloten zijn vrouw te verlaten en daarmee zijn burgerlijke bestaan op te geven voor een vrouw uit het verleden, weet hij letterlijk niet waar hij aan is begonnen. Die vrouw zorgt er echter voor dat hij terechtkomt in een web van leugens, lagen en listen tot en met moord. Dan blijkt eveneens dat de liefde tussen die beiden geen stand houdt. Regisseur Jean-Luc Godard (geboren 1930) realiseerde Pierrot le fou in de jaren 1965/66. Daarin treden in de voornaamste rollen op de Franse macho bij uitstek anno toen: Jean-Paul Belmondo (geboren 1933) alsmede de ex (1961-1967) van Godard: Anna Karina (geboren 1940), en verder Dirk Sanders (geboren ongeveer 1934).

De rolprent wordt onder meer beschouwd als een strikt persoonlijke afrekening van de regisseur, in verband met het mislukte huwelijk met Anna Karina, dat overigens ten tijde van het maken van de film nog geldig was.

Het werd een road movie, gelardeerd met zowel absurditeiten in politieke zin, alsook met momenten die de filmliefhebber in goede zin raken, hetgeen de vaart er qua verrassingen goed inhoudt. Voorop staat echter het verlies van emoties, en dat tekent het verhaal zodanig dat de tragiek binnen de menselijke elementen domineert.
De Nederlandse Speelfilm Encyclopedie waardeert deze film met vier sterren als een meesterwerk. De rolprent wordt door Arte-televisie uitgezonden op donderdag 19 augustus tussen 20:15 uur en 22:05 uur. Een herhaling zal worden vertoond in de nacht van maandag 23 augustus op dinsdag 24 augustus vanaf 00:55 uur.

One Plus One
De tweede film van Jean-Luc Godard die enkele uren later op dezelfde zender begint —om 00:00 uur en duurt tot 01:40 uur in de nacht op vrijdag 20 augustus zal duren —, bracht het in de Speelfilm Encyclopdie niet verder dan tweeënenhalve ster, hetgeen toch nog bovengemiddeld betekent. One Plus One is een Brits-Franse coproductie uit 1968. In deze film treffen we aan: Anne Wiazemsky (geboren 1947), naast Mick Jagger (geboren 1943) en Keith Richards (eveneens geboren 1943) en Brian Jones (geboren 1942), alsmede tal van anderen.

De rolprent is onder meer als collagefilm gekwalificeerd. Die bevat diverse, zeer uiteenlopende passages, zoals een wel heel wondervreemde boekhandelaar die uit Hitlers Mein Kampf voorleest en op grond daarvan als fanaticus wordt beschouwd. Ook worden enkele leden van de Black Panthers in hun doen en laten gevolgd. Grote attractie voor — ook ruim vier decennia na het ontstaan van de film — vele 'volgelingen' zijn de blikken die ons, voyeurs, worden gegund in een studio als de Rolling Stones het nummer Sympathy for the devil willen opnemen en daarmee zo lang doorgaan tot het resultaat naar tevredenheid is. Die onderdelen van de film hebben de benaming rockumentary gekregen en gelden als indrukwekkend.

De producent van One Plus One, Iain Quarrier, heeft een eigen versie van de film in roulatie gebracht onder de titel Sympathy fr the devil, met aan het einde die complete Stones-song.ean Luc-Godard was daarover zo ontstemd dat hij tijdens het London Filmfestival in 1968 die Quarrier ten overstaan van de toeschouwers te lijf gegaan is.
Deze film wordt nog driemaal herhaald door Arte-televisie: in de nacht van vrijdag 27 op zaterdag 28 augustus, vanaf 03:00 uur, vervolgens in de nacht van dinsdag 1 september op woensdag 2 september, en dan nog in de nacht van zaterdag 5 september op zondag 6 september, weer vanaf 03:00 uur.

____________

Afbeeldingen

1. Scène uit Pierrot le fou van Jean-Luc Godard. (Foto © ARD/Degeto.)
2. Voorplat van de dvd-doos voor Pierrot le fou.
3. Regisseur Jean-Luc Godard.

4. Scène uit One Plus One. (Foto © ARD/Degeto.)

Kirk Douglas is Vincent van Gogh in Lust for Life

Amerikaanse klassieker

Voor degenen onder u die de Amerikaanse televisiezender Turner Classic Movies kunnen ontvangen, bestaat op donderdag 12 augustus, tussen 13:20 uur en 15:20 uur, de gelegenheid te kijken naar de 'biografische speelfilm' Lust for Life uit 1956 van Vincente Minelli (1903-1986). Deze film is gebaseerd op het gelijknamige boek uit 1934 van de Amerikaanse schrijver Irving Stone (1903-1989). De ondertitel van dat boek luidt A Novel of Vincent van Gogh. Van de inhoud daarvan heeft de thans 100-jarige Norman Corwin het scenario geschreven.

Bekenden van het witte doek
In de film wordt de rol van Van Gogh gespeeld door Kirk Douglas (geb. 1916). Naast hem zien we Anthony Quinn (1915-2001) als Paul Gauguin, en James Donald (1917-1993) als Theo van Gogh.

Dat in die rolprent veel terug te vinden zal zijn van wat er in het leven van Vincent van Gogh (1853-1890) is voorgevallen, en dat dit in overeenstemming zal zijn met de werkelijkheid, mogen we wel aannemen, maar Irving Stone heeft zelf geschreven dat er gedeelten als pure fiction moeten worden beschouwd, aangezien niet alles uit het leven van de schilder boven tafel is gekomen, ook al heeft de auteur diens leven 'nagelopen', vanaf diens jonge jaren in Londen tot en met diens tragische einde in Frankrijk.

Ontmoeting met Cézanne?

Zulks geldt ook betrekking tot een scène die in het verhaal voorkomt: een korte ontmoeting tussen Paul Cézanne en de schilder met de rode baard, hetgeen niet door middel van documenten kon worden bevestigd. Als belangrijkste bron voor zijn roman heeft Stone gebruik gemaakt van de driedelige editie brieven van Vincent aan zijn broer Theo, in de Engelstalige editie welke is verschenen in de jaren 1927-30.

De film Lust for Life zal de komende tijd ongetwijfeld diverse malen door dezelfde zender worden vertoond.

____________

Afbeeldingen

1. Schrijver en professor Norman Corwin in 1973 met de door hem nadrukkelijk gekoesterde schrijfmachine.

2. Voorzijde van de dvd-doos met daarin de speelfilm Lust for Life.