Twee Russische zwijgende films achtereen op Arte

De Russische regisseur
Dziga Vertov.

Zondag 28 november, aan het einde van de avond, respectievelijk vroeg in de nacht op maandag 29 november, presenteert de Frans-Duitse cultuurzender Arte-televisie twee zwijgende films uit de tweede helft van de jaren twintig van de vorige eeuw, beide uit Rusland: eerst een speelfilm en daarna een documentaire.
De rolprent Het elfde jaar (Odinnadzatyj) uit 1928, geregisseerd door Dziga Vertov (pseudoniem van David Abelevitsj (Denis) Kaufman; 1896-1954) opent het korte filmprogramma aan het eind van de dag op genoemde zender.
Het is een relatief korte film die zal worden uitgezonden tussen 23:35 uur en 00:30 uur in de nacht op maandag 29 november.

Beeld uit het Russische
Manifest uit 1926: Een
zesde deel van de wereld.

Direct in aansluiting volgt  Sjestaja tsjast mira (Een zesde deel van de wereld), een Russische, zwijgende documentaire uit het jaar 1926, eveneens van Dziga Vertov.De film geldt als Manifest. Het camerawerk is van Michael Kaufmann, de muziek werd gecomponeerd door Michael Nyman, die ze met eigen band heeft ingespeeld.
Geen van de twee films wordt door Arte-tv in afzienbare tijd herhaald.

Franse (anti-) reclameroman uit 2000 verfilmd

Roman
Octave Parango is een man die in de reclamewereld werkt op het in die branche  grootste bureau ter wereld, waar hij activiteiten ontwikkelt die ertoe (moeten) leiden dat de consument binnenkort datgene wenst wat hij heeft uitgedacht. 
Zoals dat niet zelden gaat — en zeker in de sfeer van reclamebureaus en de daaraan gekoppelde industrie — zijn er drie elementen die hem letterlijk en figuurlijk overeind houden: de bijna klassieke trits cocaïne, vrouwen en geld — niet direct noodzakelijkerwijs in die volgorde — maar dat overvalt hem als hij een campagne voor een merk yoghurt moet verzinnen. Dan gebeurt het dat hij door het lint gaat en aan een baanbrekende, ontmaskerende roman over de kwalijke elemementen van de reclamewereld gaat schrijven.
Dat is de inhoud van de Franse roman uit 2000, 99 Francs, geschreven door Frédéric Beigbeder, in de Nederlandse vertaling van Hans van Cuijlenborg, verschenen bij uitgeverij De Geus, een jaar nadat de oorspronkelijke editie in Frankrijk was uitgekomen.

Verfilming
In 2007 heeft de Franse regisseur Jan Kounen — van oorsprong Nederlander, geboren te Utrecht in 1964 — het boek verfilmd met Jean Dujardin (geb. 1972), Jocelyn Quivrin (1979-2009), Vahina Giocante (geb. 1981) en Patrick Mille (geb. 1970). 

Jocelyn Quivrin. Foto:
Parijs februari 2008

De Nederlandse versie van het boek wordt aangeprezen als onthullend; filmkenners denken net zo over de film die een goede weergave wordt geacht te zijn van Beigbeders geestig geschreven roman, die ten dele autobiografisch is en die erin slaagt een geloofwaardige afrekening met zijn eertijdse vakgebied te realiseren, waarbij desondanks de humor niet ontbreekt.
Arte-televisie presenteert deze komedie als rolprent op maandag 22 november, tussen 21:40 uur en 23:20 uur. Daarna volgende de twee komende weken nog drie herhalingen: de eerste op dinsdag 23 november om 03:00 uur in de nacht, vervolgens op maandag 6 december, eveneens om 03:00 uur in de nacht, en ten slotte op vrijdag 10 december, eveneens gedurende de nacht, vanaf 00:50 uur.

The spiral staircase (1945) vrijdagnacht op BBC 2

Dorothy McGuire in 1947, in
Gentleman's Agreement.

In de nacht van vrijdag 19 op zaterdag 20 november — tussen 02:00 uur en 03:25 uur - geeft de Britse zender BBC Two-tv allen, die van klassieke trillers houden — welke ook veelal als film noir worden geklassificeerd — de gelegenheid een vijfenzestig jaar oude rolprent van Robert Siodmak (1900-1973) te bekijken: The spiral staircase. In de hoofdrollen daarvan kunt drie (toenmalige) grootheden van het internationale witte doek tegenkomen. Zij allen zijn, evenals de regisseur inmiddels naar een andere wereld dan die van levende mensen en bewegende beelden vertrokken: Dorothy McGuire (1916-2001), George Brent (1899-1977) en Ethel Barrymore (1879-1959).
Een jonge vrouw die niet kan praten, werkt in een landhuis en wordt doelwit van een gestoorde crimineel die het lijkt te hebben voorzien op mensen met een handicap.

Marcel Pagnols jeugdjaren in filmbeelden via TV5

De Franstalige televisiezender TV5 Monde herhaalt in de nacht van vrijdag 19 november op zaterdag 20 november — tussen 23:50 uur en 01:35 uur — de Franse televisiefilm met de dubbele titel

Les temps des secrets, les temps des amours uit 2007 van Thierry Chabert. Het is een biografische rolprent, gebaseerd op het derde en vierde deel van de herinneringen aan de jeugdjaren van de schrijver Marcel Pagnol (1895-1974). [1]
In de hoofdrollen treden op Pierre-François Martin-Laval (geb. 1968), Armelle Deutsch (geb. 1979) en Richard Oiry.
Een herhaling is voorzien voor woensdag 24 november in de middag en dan nog een voor vrijdag 26 november, via dezelfde zender, beginnend om 23:50 uur. __________
[1] Het geheel van de jeugdherinneringen van Marcel Pagnol is verschenen onder de titel Souvenirs d'enfance; de beide eerste delen dragen de subtitels La glore de mon père, en Le château de ma mère, beide verschenen in 1957. Deel 3 is uitgekomenin 1959; het vierde en laatste deel in 1977.

België EEN vertoont zondag Intruder in the dust

Voorplat van de in 1949
uitgekomen Signet-editie
van de roman in kwestie.

Meer dan zestig jaar oud is de Amerikaanse speelfilm Intruder in the dust, maar springlevend is gebleven. Clarence Brown (1890-1987) is erin geslaagd een meesterstuk af te leveren dat niet alleen een schrijnend beeld verschaft van de toen heersende sociale spanningen als gevolg van diepgeworteld racisme bij grote delen van de blanke bevolking in de Verenigde Staten anno toen, maar tevens indirect laat zien dat de spanningen geenszins zijn verdwenen maar veel meer een sluimerend bestaan leiden in een maatschappij op de rand van een vulkaan.
Deze film is een weergave van de roman van William Faulkner (1897-1962), één der grootsten in de literaire geschiedenis van de twintigste eeuw in de Verenigde Staten, die echter heel wat baantjes had gehad voordat hij — vooral op aandringen van Sherwood Anderson (1986-1941) tot schrijven kwam. 

Acteur Juano Hernandez.

Zijn boek [1] werd door Random House vroeg in de herfst van 1948 uitgegeven en betekende zijn doorbraak bij het grote Ameriaanse lezerspubliek, de film kwam een jaar later uit; de beelden werden geschoten op locatie in en om Oxford (Mississippi). De Puerto Ricaanse acteur Juano Hernandez (1901-1970) speelt daarin een onvergetelijke rol als de gesjochten zwarte boer, die dreigt te worden gelyncht als er een blanke man blijkt te zijn vermoord.
De rolprent wordt vertoond door de Belgische, Nederlandstalige, televiesiezender EEN, tussen 14:10 uur en 15:40 uur.
__________
[1] In de herfst van 2010 verschijnt een Nederlandse versie bij Uitgeverij Atlas in de vertaling van Bartho Kriek, onder de titel Het geluid en de drift.

Sterbezetting in Melville's Le cercle rouge (1970)

Evenals in enkele andere rolprenten van Jean-Pierre Melville (1917-1973), zoals in Le samourai, speelt Alain Delon (geb. 1935) [1] een hoofdrol in Le cercle rouge van deze regisseur. Daarbij gaat het om een vijfsterren-speelfilm uit 1970 met een algehele sterren-bezetting voorzover dat de voornaamste rollen betreft. 

Gian Maria Volonté.

Zo zien we tevens diverse helden van het witte doek, die inmiddels alweer enige tijd dit ondermaanse vaarwel hebben gezegd: Bourvil (1917-1970) [2], Yves Montand (1921-1991) en Gian Maria Volonté (1933-1994).
Het meest opvallende in het verloop van het verhaal is de enorme spanning van een inbraak-scène die een halfuur duurt zonder dat daarin tekst voorkomt.
Juist die kwaliteit van de regisseur — en, vanzelfsprekend, alle andere daarvoor verantwoordelijken — heeft ervoor gezorgd dat we vier decennia geleden reeds hebben kunnen vaststellen dat al die angsten van zoveel collega's van Melville, voor stilte of lange shots — en dan hebben we het hier niet over de om de haverklap wisselende situaties in soap opera's en aanverwante bewegende-beelden-rimram — op niets anders dan koudwatervrees berusten.
In de veertig jaar nadat Le cercle rouge zijn zegetocht langs de filmhuizen in en buiten Europa is begonnen, blijkt deze niets aan kwaliteit te hebben ingeboet.
De rolprent zal worden uitgezonden door de Franstalige zender TV5 Monde, op zondag 7 november, tussen 21:00 uur en 23:15 uur.

Alain Delon. Detail van een
grotere foto. Uit een scène
in Lost command uit 1966.

[1] Alain Delon is de komende dagen veelvuldig op het huiskamerscherm te zien, maar diverse van de speelfilms waarin hij optreedt worden uitgezonden door (buitenlandse) maatschappijen die elke vorm van creativiteit van regisseur en spelers de das om doen, en dat steeds opnieuw, bij elke uitzending, door de weerzinwekkende nasynchronisatie.
Wij van Tempel der Filmkunst weigeren principieel en consequent om de aandacht te vestigen op dergelijke gecastreerde uitingen van kunst.

[2] Bourvil: De burgerlijke naam van deze acteur luidt André Robert Raimbourg. Hij heeft vele jonge jaren gewoond in het Franse dorp Bourville; zijn toneelnaam werd een hommage aan die plaats.

Britse film A room with a view via KRO op NL 2-tv

De Britse romancier E.M. Forster
publiceerde A room with a view
in 1908.

De KRO-televisie presenteert op zaterdag 6 november vanaf 23:15 uur — tot 00:55 uur in de nacht op zondag 7 november — de Britse televisiefilm A room with a view uit 2007 van Nicholas Renton (geb. 1946), gebaseerd op de gelijknamige roman uit 1908 van E.M. Forster (1879-1970). Het boek is in 1985 al verfilmd door James Ivory.
U ziet Rafe Spall, Timothy Spall en Elaine Cassisy.
Het verhaal speelt zich af in 1922 te Florence. Een jonge vrouw, Lucy, reist vol verwachting, in de hoop op avontuur, naar Italië. daar komt ze echter terecht in een pension met veel Engelse toeristen, onder meer geestelijken en oude vrijsters.Maar onder die gasten bevinden zich eveneens ene Mr. Emerson en zijn aantrekkelijke zoon George.