donderdag 27 maart 2008

Michel Houellebecqs Franse roman Les particules élémentaires donderdagavond als Duitse speelfilm

Adaptatie van Franse roman
Op donderdag 27 maart zendt het eerste Duitse publieke televisienet ARD/Das Erste, vanaf 22:45 uur de speelfilm Elementarteilchen uit. Deze rolprent is gebaseerd op de roman Les particules élémentaires uit 1998 van de omstreden Franse auteur Michel Houellebecq, die eigenlijk Michel Thomas heet en 50 of 52 jaar geleden werd geboren; zelfs in dat opzicht vormt hij een strijdpunt.
De film is in 2006 ontstaan en past op dit moment geheel in de enorme hoeveelheid publicaties, gesprekken en documentaires over (de invloed van) wat we hier de Beweging van 68 zullen noemen. — Zie daartoe ook het artikel op onze zustersite Tempel der Historie.
De echte bewonderaars van de literatuur die Houellebecq produceert zullen vast niet erg tevreden zijn over het resultaat dat regisseur Oskar Roehler aan de kijker presenteert, aangezien deze meer dan alleen de scherpe kantjes van het boek heeft weggevijld: de sterke melancholie en de reflecties op het maatschappelijke gebeuren als gevolg van de 'revolutie' van 1968, zijn in de film gereduceerd tot weinig meer dan randverschijnselen.

Bekende namen
Moritz Bleibtreu, Christian Ulmen en Martina Gedeck behoren tegenwoordig tot de eerste garnituur van de Duitstalige film. Zij spelen de hoofdrollen in het verhaal over twee halfbroers Bruno en Michael, die een hele beste dreun van een molenwiek hebben gekregen doordat hun toen hippie-mama Jane ze aan hun lot heeft overgelaten toen ze nog heel jong waren, en derhalve bij hun respectieve oma's moesten opgroeien. We zien in de film, hoe de beide mannen — eenmaal meerderjarig, want volwassen is waarschijnlijk niet het juiste adjectief — zich hebben ontwikkeld. De ene man is een volkomen aan seks verslingerd geraakte leraar, de ander oefent het beroep van moleculair bioloog uit en is in seksueel opzicht de volstrekte tegenpool van broerlief, want op dat punt niet in beweging te krijgen.
Filmliefhebbers, die inmiddels hebben kennisgenomen van deze rolprent, vinden echter dat er voldoende kwaliteiten in steken, die het kunstwerk waardevol maken, en dat zou niet in de laatste plaats te danken zijn aan het voortreffelijke acteren dat men te zien krijgt — als men de moeite neemt om te kijken. De film duurt een uur en drie kwartier en eindigt daardoor een half uur na middernacht, als het inmiddels vrijdag geworden is.
__________

ARD 22:45 uur: Elementarteilchen, speelfilm van Oskar Roehler.
____________
Afbeeldingen
1. Affiche voor Elementarteilchen.
2. Moritz Bleibtreu.
3. Christian Ulmen.

dinsdag 25 maart 2008

In de nacht van dinsdag op woensdag zendt de ARD Des Teufels General van Helmuth Käutner uit

Des Teufels General (1955)
In de nacht van dinsdag 25 op woensdag 26 maart, tussen 00:20 uur en 02:15 zendt het eerste Duitse televisienet ARD/Das Erste de film
Des Teufels General van Helmut Käutner uit. Deze rolprent, die inmiddels alweer meer dan een halve eeuw oud is, vindt zijn oorsprong in een toneelstuk uit 1946 van de toenmalige Duitse succesauteur Carl Zuckmayer (1896-1977). Het is zeker met de terugblik van een halve eeuw onbegrijpelijk dat een "meelopersdrama" zo'n succes zou kunnen genereren. De Duitse uitgever Helmut Kindler was met zijn vrouw Nina bij de Berlijnse première en was verbijsterd over het overweldigende applaus voor een dergelijke inhoud kort na de beëindiging van de Hitlertijd. Zelf konden ze de handen niet op elkaar krijgen. [1] De regisseur van de filmversie vond achteraf dat zijn bewerking van het Zuckmayer-stuk negen jaar te laat was gekomen. Hij vond dat het direct na de oorlog zijn eerste film had moeten zijn. Curd Jürgens (1915-1982) en Victor de Kowa (1904-1973) zijn de bekendste acteurs, die in Käutners film de rollen spelen van degenen, die op de foto te zien zijn van de theaterpremière negen jaar tevoren. Het beste is en blijft om zelf een oordeel te vormen over de film, die — het zij nogmaals gezegd — een bewerking is van het Bühnendrama.

Regiesuccessen
De regisseur Helmut Käutner (1908-1980) behoorde tot de meest gewaardeerde filmmakers van zijn generatie. Het zwaartepunt van zijn filmproductie ligt in de jaren veertig en vijftig. Ook tijdens de oorlog maakte hij rolprenten met de allerbekendste actrices en acteurs van die dagen, waarvan zeer velen ook na de oorlog hun roem wisten te behouden, dan wel verder uit te bouwen door zich tevens voor televisieproducties beschikbaar te stellen. Helmuth Käutner heeft ook in Hollywood niet te negeren filmsuccessen gerealiseerd. Later leidde hij een, althans relatief, teruggetrokken bestaan, al bleef hij wel hier en daar optreden als acteur, onder meer in de Krimi-serie Der Kommissar van het Zweite Deutsche Fernsehen.
__________

[1] Hierover en over andere akkefietjes van de heer Zuckmayer schrijft Helmut Kindler (geb. 1912) nadrukkelijk in Zum Abschied ein Fest — Die Autobiographie eines deutschen Verlegers. Verschenen in 1991 ten huize van, wie zal het verbazen, uitgeverij Kindler in München.
____________
Afbeeldingen
1. Affiche voor de film Des Teufels General.
2. Foto van een scène uit de première van Des Teufels General, in 1946 in het Zürcher Schauspielhaus. Zittend Gustav Knuth als General Harras en staand Robert Bichler als Leutnant Hartmann.
3. Regisseur Helmut Käutner. (Foto van het Deutsche Film Institut.)

maandag 24 maart 2008

Sense and Sensibility naar Jane Austens roman dinsdag 25 maart op de Nederlandse televisie

Versie uit 1995
Hoewel wij er flink wat moeite mee hebben aandacht te vragen voor films die worden gepresenteerd door een commercieel netwerk, omdat dan de handeling in die gevallen diverse keren worden onderbroken door extreem schreeuwerige, en vooral debiele reclame, menen we dat de kijkers zelf volwassen genoeg (moeten) zijn om te bepalen of ze zulke ergelijke en tevens weerzinwekkende imbeciliteit over zich heen laten komen of het geluid snel uitzetten en even diep gaan ademhalen op balkon of in tuin, dan wel zich gaan bezighouden met het prepareren van een kwaliteitsdrank.
Dinsdag 25 maart, tussen 20:30 uur en 22:45 uur, zendt RTL 8 dit kostuumdrama naar de roman van Jane Austen uit met een keur aan acteurs en actrices, die hoog genoteerd staan en hun vak verstaan, met uitzondering van Hugh Grant wiens eeuwige gestuntel je doodmoe maakt en in de context volkomen misplaatst is.
Hoewel het boek van Jane Austen pas in 1811 is verschenen, werd het in 1795 geschreven, en mede daarom is in 1995, in het kader van het ronde getallen-fetisjisme, deze groots opgezette verfilming door de BBC gerealiseerd.

donderdag 20 maart 2008

Duits Nachkriegsepos Teufelsbraten weer op Arte

In de middaguren
Zaterdag 22 en zondag 23 maart herhaalt Arte televisie de tweedelige filmTeufelsbraten — naar het boek Das verborgene Wort van Ulla Hahn — die verleden week op prime time via ARD/Das Erste werd uitgezonden. Bij die gelegenheid hebben we op onze zustersite Tempel der Letteren eveneens aandacht besteed aan de speciale paperbackeditie die, mede voor die gelegenheid, door Deutscher Taschenbuch Verlag is opgelegd. In de week daaraan voorafgaande was de film echter al, op een veel later tijdstip, door Arte op twee avonden achtereen uitgezonden. Ook daaraan hadden we, toen echter op deze site, getracht enige belangstelling te genereren.
Arte meldt dat de film nu niet meer zal worden herhaald.
Deel 1 is op Arte te zien op zaterdagmiddag tussen 15:30 uur en 17:00 uur. Deel 2 wordt zondagmiddag tussen 15:45 uur en 17:15 uur uitgezonden.

__________
Afbeelding: een scène uit de beginperiode van het verhaal te zien. Moeder op de achtergrond aan de was in een tobbe, kleindochter en grootvader begrijpen elkaar. (Foto: WDR, Thomas Kost.)

dinsdag 11 maart 2008

Beelden uit filmklassiekers subtiel en summier aangepast door fotokunstenaar Harald Seiwert


In mijn boekhandelstijd — prehistorie inmiddels — had ik een vaste klantenkring voor betere erotica, en een veel grotere voor onleesbare troep. Tussen die bijzondere uitgaven welke meestal niet bepaald goedkoop waren — doch gelukkig gold dat in alle betekenissen van dat adjectief — was een Franse reeks van de uitgever Jean Jacques Pauvert, die, nu alweer een halve eeuw geleden, zijn nek uitstak en boeken publiceerde, die niet zelden onder vuur kwamen te liggen. Dat was ook het geval met zijn serie L'Érotisme au cinéma, waarin alleen scènes uit films werden opgenomen, die als erotisch werden ervaren en door de regisseurs ongetwijfeld zo waren bedoeld, bewust of niet.
Voor vele filmliefhebbers — althans als de klassiekers uit de eerste zes decennia van de twintigste eeuw tot hun interessesfeer behoren — zal de boven afgebeelde scène dan ook heel direct de juiste associatie oproepen: Der blaue Engel uit 1930 van Josef von Sternberg (1894-1969), op een scenario naar de roman Professor Unrat (1905) van Heinrich Mann (1871-1950). De regisseur koos zijn lievelingsactrice Marlene Dietrich (1901-1992) voor die rol, en een van de sleutelscènes met betrekking tot de erotische sfeer van die film is geprononceerd aanwezig op de poster, die hierbij eveneens is afgedrukt. Al moet er direct op worden gewezen dat de rolprent in zwart/wit is gedraaid met een cast die vooral uit topacteurs van die dagen bestond.

Alternatief
Die alternatieve Marlene is te zien in de thans lopende expositie met werken van fotograaf en photoshop artist Harald Seiwert in Galerie MooiMan! te Groningen. Een reeks werken waarin meer dan alleen prachtige klassieken uit de filmhistorie subtiel en tevens summier worden aangepast. Zo slaagt de foto-artiest erin zijn geheel eigen beelden, die weer zijn gebaseerd op wensen en verlangens, en niet in de laatste plaats op de wil om nieuwe kunst te creëren, door bestaande zeer direct en nadrukkelijk te integreren. Hetgeen in dit film-onderdeel van de expositie overigens niet direct genitaal gericht is, en mede daardoor als veel spannender en prikkelender op de toeschouwer kan werken dan in dit kader een lid in erectie zou genereren. Een deels aangekleed wezen werkt niet zelden aardig wat erotiserender dan een naakte vrouw of man. En in deze expositie in de enige nog bestaande galerie voor Mannenkunst in ons land gaat het in eerste instantie om al die afstammelingen van Adam, al dan niet in kostuum.
De erotische uitstraling van de Amerikaanse filmacteur James Dean (1931-1955) is alom bekend; sommige foto's doen daar heel wat meer dan een filmoptreden van een kwartier. Nadat Harald Seiwert hem onder handen heeft genomen en in een alternatief-identieke situatie heeft voorgesteld, blijft die homo-erotische aura van de James Dean vanzelfsprekend intact, respectievelijk wordt deze nog versterkt door de aanpassing van de scène in kwestie.

Primaat van de Kunst
En al degenen, die zich steeds zo hevig hebben verzet tegen diens — James Deans — belangstelling voor de eigen sexe en dat verzet met pseudo-argumenten hebben menen te moeten staven, kunnen hun affectieve preoccupatie fijn verder koesteren; Harald Seiwert is gefascineerd door het menselijke en het vrouwelijke — kortom door het wezenlijke — in de man, en dat weet hij hier en daar heel direct, dan weer sluimerend of via het tweede plan, in zijn kunst te realiseren.
Bij die vele erotiek en al dan niet geprononceerde seksualiteit blijft steeds de dimensie Humor een belangrijke rol spelen. Ook dat aspect verdient aandacht van de toeschouwers, want wat is nu een leven zonder humor.
Voor menigeen zal het slechts als homoseksuele of homo-erotische kunst overkomen, en dat aspect valt niet te ontkennen, aangezien al die vrouwen door mannen werden vervangen, maar — aantrekkelijk voor een groter publiek of niet — het primaat van de Kunst dient hier onder alle omstandigheden — ook en vooral bij de homofoob belaste toeschouwers — de aandacht te trekken.
Want wij weten maar al te goed dat het zelfs aan het begin van de eenentwintigste eeuw nog niet gewoon (geworden) is om een galerie met Herenkunst te bezoeken, waardoor de zo dringend gewenste, en mijns inziens even zeer noodzakelijke, mêlee van bezoekers nog steeds niet is gerealiseerd. De ingebeelde drempel is altijd te hoog, en al helemaal als er in het geheel geen drempel bestaat anders dan in het door angsten aangestuurde denken en handelen van al die nog niet werkelijk verlichte geesten.


De expositie met werken van Harald Seiwert in Galerie MooiMan! in de Noorderstationstraat 40, 9717 KP Groningen is nog te bezichtigen tot en met 22 maart, echter alleen op vrijdag, zaterdag en zondag, 's middags tussen 14:00 uur en 18:00 uur.
Eventueel ook wel buiten de genoemde uren, maar dan dient daarvoor telefonisch een afspraak te worden gemaakt: 050 57 10 394.
De eigenaren van Galerie MooiMan!, Jan van Stralen en Sandro Kortekaas, hebben besloten de expositie van Harald Seiwert te verlengen tot en met zondag 30 maart.
____________
Afbeeldingen
1. Alternatieve Marlene Dietrich als Der blaue Engel.
2. Poster voor de rolprent Der blaue Engel uit 1930.
3. Alternatieve Breakfast at Tiffany's naar de befaamde scène met Audrey Hepburn.
4. Alternatieve Giant — kennelijk om zo in te bijten — naar de beroemde scène met James Dean in de film van George Stevens, die in het jaar na James Deans dodelijke ongeluk werd uitgebracht.
5. James Dean tijdens de opnamen in 1955 van de film Giant. Foto: Howard Frank Archives.
6. Gang van Galerie MooiMan! met aan weerszijden de wanden vol kunst. In dit geval van Rolf Maas, die zelf ook nog te zien is op de achtergrond: de man met de witte boord. (Zichtrichting van binnen naar buiten.)

vrijdag 7 maart 2008

Agatha Christie-roman verfilmd door René Clair

Tien kleine negertjes
Zes jaar na het verschijnen, in 1939, van de roman And then there were none van de Engelse mysterie-schrijfster Agatha Christie (1890-1976) heeft Dudley Nichols een scenario geschreven, gebaseerd op dit boek, en heeft de Franse regisseur René Clair (1898-1981) er vervolgens een Amerikaanse film naar gemaakt. De muziek voor deze rolprent stamt uit de koker van de internationaal befaamde componist Mario Castelnuovo-Tedeso (1895-1968).
BBC 2 Television zendt deze rolprent op zaterdag 8 maart in de middag uit, tussen 15:20 uur en 16:55 uur (onze tijd). Het betreft een 97 minuten durende zwart-wit film met Barry Fitzgerald, Walter Huston en Louis Hayward. De inhoud ervan zal nog altijd spannend zijn voor degenen, die het boek, respectievelijk de bewegende beelden in kwestie, niet kennen, en mede daarom zullen we daarover op deze plaats geen mededelingen doen.
De film is eveneens bekend onder de Franse titel Dix petits indiens, en voorts, in Groot Brittannië als Ten little niggers. Zo luidde overigens ook de titel van de Nederlandse vertaling van het boek.
_________

Op de foto: Agatha Christie (eig.: Agatha Clarissa Miller) in 1937, twee jaar voor de publicatie van het boek waarop de film is gebaseerd.

Drie uur Teufelsbraten vrijdagavond op Arte-tv

Naar roman van Ulla Hahn
Op vrijdag 7 maart kunt u op de Duits-Franse cultuurzender Arte de Duitse film Teufelsbraten uit 2007 zien, een epos in twee delen, die Arte achter elkaar presenteert, vanaf 21:00 uur. Aangezien beide delen een lengte van 89 minuten hebben, is het verhaal in beelden op het tv-formaat 16:9 nog net vóór middernacht uit. De regisseur is Hermine Huntgeburth (geboren 1957), die daarmee alweer haar zestiende film sedert 1988 heeft afgeleverd. Thans werkt ze aan Effi, naar Theodor Fontane's roman Effi Briest, die in de vorige eeuw al enkele keren is verfilmd. Deze rolprent zal nog in dit jaar gereedkomen en dan ongetwijfeld een aanleiding bieden om er in deze kolommen en/of op onze zustersite Tempel der Letteren nader over te berichten.
Dat zullen we hier ook doen na de uitzending via Arte televisie, aangezien de komende week woensdagavond en donderdagavond, beide keren om 20:15 een deel van Teufelsbraten zal worden uitgezonden door de publieke zendgemachtigde ARD/Das Erste. De rolprent is gebaseerd op de in 2001 voor het eerst verschenen roman Das verborgene Wort van Ulla Hahn. Dit boek is in 2006 in een speciale jubileumreeks van de Deutsche Verlags Anstalt opnieuw, in een eenmalige uitgave verschenen naar aanleiding van 175 jaar DVA (ISBN 3-421-04243-8).
Het is een boek van 600 pagina's omvang, dat in Keulen en omgeving speelt aan het begin van de jaren vijftig van de twintigste eeuw en autobiografische elementen van Ulla Hahn bevat. Daarover volgende week meer.
____________
Afbeeldingen
1. Regisseur Hermine Huntgeburth.
2. Voorplat van de jubileumeditie van Das verborgene Wort van Ulla Hahn, waarop de film Teufelsbraten is ontstaan. Op de ruime buikband van het boek is een portret van de auteur afgedrukt dat Werner Kroener exclusief voor die eenmalige uitgave in 2006 heeft vervaardigd.

zaterdag 1 maart 2008

A good woman — Oscar Wilde's Lady Windermere

A good woman
Aanstaande maandagavond, 3 maart zendt BBC 2, tussen 21:30 uur en 23:00 uur onze tijd, de speelfilm A good woman uit, een drama van Mike Barker, op een scenario van Howard Himelstein, gebaseerd op het toneelstuk Lady Windermere's fan uit 1892 van Oscar Wilde (1854-1900). Dit drama in rolprentvorm van de Engelse regisseur Mike Barker (*1965) uit 2004 is een coproductie van vijf naties (GB/I/E/USA/L) heeft enige bekende gezichten laten opdraven voor de hoofdrollen: Helen Hunt (Mrs. Erlynne), Scarlett Johansson (Lady Windermere), Stephen Campbell Moore (Lord Darlington).