The dreamers van Bernardo Bertolucci uit 2003 zaterdagavond via Nederland 2 in Cinema Erotica

Nostalgie als drijfveer
In de reeks Cinema Erotica presenteert de VPRO via Nederland 2 op zaterdag 28 juni, 's avonds tussen 23:30 uur en 01:20 uur in de nacht op zondag, de speelfilm The Dreamers, een Brits–Frans–Italiaanse coproductie uit 2003 van Bernardo Bertolucci uit. De handeling speelt zich aan het eind van de jaren zestig af in Parijs, waar in de lente van 1968 de studenten- en arbeidersprotesten kolkend naar een hoogtepunt stijgen. Een Amerikaanse jongeman, Matthew — gespeeld door Michael Pitt (geb. 1981) — komt een jaar in de Franse hoofdstad studeren waar hij, door zijn passie voor film, in contact komt met Theo en diens zuster Isabelle. Samen verkennen ze hun veelzijdige passies: emotie, politieke interesses en voorkeuren, alsmede die voor het fenomeen film en niet in de laatste plaats de seksuele elementen in hun bestaan.

Sensualiteit en verlangen naar harmonie
Regisseur Bertolucci (geb. 1941) heeft zijn eigen achtergronden als basis voor deze film genomen, die hij heeft doorspekt met fragmenten, zowel qua geluid alsook qua beelden, uit films welke in die dagen als gezaghebbend werden beschouwd. The dreamers is doortrokken van een sfeer van weemoed en verlangen — een soort Herenleed zou je dat kunnen noemen — van de huis-, tuin- en keukenfilosofie, welke in die dagen — vooral maar niet alleen — in Parijs welig tierde. Gelijk opgaand met de felle, agressieve protesten, die het establishment over zichzelf had afgeroepen, kan de rijke scala aan gevoeligheden binnenshuis als een aantrekkelijke anticlimax worden ervaren.
Naast de reeds genoemde Michael Pitt treden Eva Green (geb. 1980) — als Isabelle — en Louis Garrel (geb. 1983) — als haar broer Theo — voor het voetlicht.

Afbeeldingen
1. Poster voor de film The Dreamers.
2. Regisseur Bernardo Bertolucci.
3. Michael Pitt, Eva Green en Louis Garrel in The Dreamers.

Film naar Guy de Maupassants roman Bel Ami in de nacht van dinsdag op woensdag op ARD/Das Erste

Coproductie
In de nacht van dinsdag 24 juni op woensdag 25 juni presenteert de publieke Duitse zendgemachtigde ARD/Das Erste — tussen 00:35 uur en 03:35 uur — de Duits–Italiaanse coproductie Bel Ami — Liebling der Frauen uit, met de Italiaanse titel L'uomo che piaceva alle donne — Bel Ami. Het is een film uit 2001 van regisseur Massimo Spano, naar het eerste boek met een 'volle lengte', van Guy de Maupassant (1850-1893): de roman Bel Ami die in 1885 in Frankrijk is uitgekomen.
De rol van Bel Ami komt voor rekening van de Duitse acteur Hardy Krüger junior (geb. 1948), die — evenals zijn gelijknamige, thans 80-jarige vader in de dagen van weleer — zelf ook zeer geliefd is bij (overigens niet alleen) de vrouwen. Hij lijkt weliswaar veel op zijn vader in jongere jaren, maar hij heeft iets minder hard-mannelijks dan senior indertijd, maar dat heeft ongetwijfeld mede te maken met de ontwikkeling van het verschijnsel man en de daarbij behorende maatschappelijke parafernalia. De andere hoofdrollen zijn gegeven aan Vittoria Belvedere, Giuliano Gemma en Gila von Weitershausen.
De jongeman die als protagonist deze geschiedenis 'draagt', is werkzaam als assistent in een kunstacademie, en zeer geliefd bij vrouwen, maar hij schenkt volstrekt geen aandacht aan de moeder van zijn kind. De roman van Guy de Maupassant is voor deze film aangepast door Sergio Donati en Carotta Ercolino. Er is sprake van een (de zoveelste) vrije bewerking van Maupassants roman, die overigens tevens een satire inhoudt.
Voor meer gegevens over deze film — die normaalgesproken in twee delen wordt uitgezonden, doch in dit geval alleen wordt onderbroken door de Tagesschau (tussen 02:00 en 02:05 uur) — kan men terecht op cinema nl.
____________
Afbeeldingen
1. Auteur van Bel Ami: Guy de Maupassant.
2. Hardy Krüger junior met Gila von Weitershausen, als moeder en zoon De Rooy.

August Strindberg-verfilming uit 1999, Miss Julie van Mike Figgis zaterdagnacht op BBC 2-televisie

Erotische fascinatie
We schrijven het jaar 1894 en we bevinden ons in Zweden, waar de volstrekt neurotische dochter van een zeer rijke edelman geheel in de ban raakt van de bediende Jean, die hoge ambities koestert, maar die de ruwe elementen in zijn karakter bepaald niet verborgen houdt, aagezien hij beseft dat zulke uitingenop zich een fascinatie kunnen inhouden voor bepaalde mensen. Maar het ziet er in de loop van het verhaal naar uit dat geen van de twee protagonisten uiteindelijk met de gevolgen van deze interactie kan omgaan, zowel emotioneel alsook in morele zin.
Het verhaal van de film, een Amerikaans-Britse coproductie uit 1999 van Mike Figgis (geboren in 1948) is gebaseerd op het toneelstuk van de Zweedse auteur August Strindberg (1849-1912), die als kind veel onder ruwheid en andere onzaligheden had geleden en daar zijn leven lang onder gebukt is blijven gaan, maar juist daardoor zulke grote literatuur heeft kunnen realiseren. Het drama Fröken Julie stamt uit 1888.
____________
Afbeeldingen
1. Regisseur Mke Figgis.
2. De Zweedse schrijver August Strindberg. Portret uit 1905, geschilderd door Richard Bergh (1858-1919).

Koreaanse verfilming van Les Liaisons dangereuses zaterdagnacht te zien via de NPS op Nederland 2

Koreaanse entourage
Onder de bijkans onuitspreebare Koreaanse titel Sekaendeul – Joseon namnyen ji sa met de toegevoegde Engelse titel Untold scandal wordt de verfilming uit 2003 van de roman in briefvorm Les Liasons dangereuses uit 1782 — door de Franse schrijver Pierre Cholderlos de Laclos (1741-1803), gerealiseerd door de Zuid-Koreaanse regisseur E J-Yong — door de NPS via Nederland 2 in de nacht van zaterdag 21 op zondag 22 juni, tussen 01:05 uur en 03:10 uur uitgezonden.
Dit is reeds de tweede keer dat deze roman een Koreaanse omzetting in bewegende beelden heeft gekregen. De handeling die in het boek alle ruimte laat voor eigen fantasieën van de lezers, biedt regisseurs eveneens de gelegenheid om de eigen gevoelsimpressies in beelden te vertalen. Niet in de laatste plaats doordat het hele verhaal een aaneenschakeling vormt van manipulaties over en weer door de beide protagonisten in het verhaal, dat is ontstaan en tevens voor de lezer beschikbaar is gekomen in een broeierige periode in de Franse geschiedenis — zeven jaar voordat de grote revolutie aldaar is uitgebroken. De twee aristocratische, doch decadente, figuren halen hun hart op aan de hier en daar gemene spelletjes, die gevaren met zich dragen voor het geestelijk welbevinden van de ander.
Regisseur E J-yong heeft de handeling verplaatst naar het Korea van de achttiende eeuw, waar menigeen in bepaalde sociale klassen kennelijk evenmin van de straat is geweest als het erom ging de grote manipulator op een 'partner' los te laten, met alle gevolgen vandien. Hoewel de sfeer luchtiger en zijn positie ten opzichte van het dramatische gebeuren gereserveerder is dan in al van andere verfilmingen van dit boek, is de regisseur er wel degelijk in geslaagd de erotische scènes een zeer zwoel pathos mee te geven.
De VPRO-Gids meldt dat E J-yong voor enkele aardige toevoegingen aan de plot heeft gezorgd.
____________
Afbeeldingen
1. Pierre-Ambroise-François Cholderlos de Laclos, auteur van de zeer veel besproken Franse roman in briefvorm Les Liaisons dangereuses, voor het eerst verschenen in 1782.
2. E J-yong, de Zuid-Koreaanse regisseur, geboren te Seoul in 1966. Conventioneler gespeld zou zijn naam er zo uitzien: Ji Jae-3. Achterplat van Tome second van de tweedelige uitgave uit 1959 van Les Liaisons dangerueses voor de Amis du Club du Livre du Mois. Ondanks de relatief hoge oplage van 9.160 exemplaren zijn deze genummerd. De zeer Franse illustratie van Jean-Michel Moreau (1741-1819), en geëtst door éne Martini in 1777, draagt de titel Les Précautions.
4. Een scène uit de film Untold Scandal van E J-yong uit 2003.

De Put en de Slinger van Edgar Allen Poe als Duitse speelfilm uit 1967 vrijdagnacht op Arte-televisie

Zonder herhalingen
De speelfilm Die Schlangengrube und das Pendel uit 1967 van de Duitse regisseur Harald Reinl (1908-1986) wordt in de nacht van vrijdag 20 op zaterdag 21 juni, tussen 03:00 uur en 04:20 uur, via de cultuurzender Arte gepresenteerd. Het gaat in dit geval om een eenmalige vertoning.
De regisseur is onder meer bekend geworden en deels gebleven door zijn Karl May-verfilmingen en een hele reeks tamelijk dubieuze producten naar romans van de Engelse thrillerauteur Edgar Wallace (1875-1932) , waarin Lex Barker (1919-1973) — die zijn wereldreputatie in eerste instantie te danken heeft aan zijn Tarzan-vertolking — meespeelde. Die is ook in deze film van de partij. De Duitse actrice Karin Dor (geb. 1938) speelt eveneens een rol in dit celluloid-product. Zij was tussen 1954 en 1968 de wederhelft van de regisseur, en verscheen eveneens op het bioscoopdoek, en later op de beeldbuis, in de bovengenoemde Karl May- en Edgar Wallace-verfilmingen. De bekendste naam uit de wereld van het witte doek, verbonden aan de deze film, is beslist Christopher Lee, die zich nadrukkelijk heeft geprofileerd in het horror-genre, onder meer als Dracula. Hij werd in 1922 geboren en is nog steeds actief als acteur. Hij was ooit een van de twee langste acteurs uit de geschiedenis (bijna 2.10 meter).
Het draaiboek van Harald R. Köhler is gebaseerd op het verhaal The Pit and the Pendulum van Edgar Allen Poe (1809-1849) — voor het eerst verschenen in het tijdschrift The Gift in 1843.
In Amerika is deze film uitgebracht als televisiefilm met de titel The Torture Chamber of Dr. Sadism. Een sensationele vlag, die het celluloid-schip niet bepaald aantrekklijker maakt. Aangezien de meeste Yanks zijn behept met een nog grotere en diepergewortelde smakeloosheid dan heel veel Europeanen, mag niemand zich over dergelijke aanpassingen verbazen.
Meer over de film is in relatief kort bestek te vinden op de site cinema.nl; een uitgebreider verhaal over de inhoud en alle andere details, zoals rolverdeling en andere zogeheten 'credits' zijn te vinden via de website van Arte-televisie, onder programminfo.
____________
Afbeeldingen
1. Poster voor de film Die Schlangengrube und das Pendel.
2. Recente foto van acteur Christopher Lee.

Ewan McGregor als Young Adam in de gelijknamige speelfilm, vrijdagavond heel laat op Nederland 2

Ewan McGregor in de titelrol
Nog net vóór middernacht op vrijdag 20 juni — om exact te zijn om 23:55 uur — is op Nederland 2 het begin gepland van de speelfilm Young Adam, een Brits-Franse coproductie van regisseur David MacKenzie, die voor zijn eigen draaiboek heeft gebruik gemaakt van de roman van de met een zeer gecompliceerde persoonlijkheid belaste Schotse auteur Alexander Trocchi (1925-1984), die niet alleen verslaafd was aan het schrijven van veelal bizarre verhalen, doch evenzeer aan heroïne.
Het zou bijna een halve eeuw na het gereedkomen van de roman in 1955 — die door Heinemann in Londen overigens in 1961 voor het eerst werd gepubliceerd — voordat er een verfilming werd gerealiseerd, maar ook in 2003 is nog de nodige ophef ontstaan over de onverbloemde seksscènes in deze rolprent. Hoofdrolspeler Ewan McGregor, die zich wel vaker in filmrollen in adamskostuum heeft vertoond — zowel van opzij, de achterkant en frontaal — noemde de seks in deze situatie "niet perfect, net als in de echte wereld".


Niet voor niets zal de titel heel direct verwijzen naar de in christelijke opvattingen eerste mens, die een man was en aanvankelijk ook in de lichamelijke staat van zijn geboorte is blijven rondlopen. En ook die eventueel ideale man zal zich ooit tot cohabitatie moeten hebben 'verlaagd', anders zouden de beide zonen — die uit de éénwording van deze beide ouders heten te zijn ontstaan — het immers niet tot een rondwandelen op de nog vrijwel woeste en ledige aarde hebben kunnen brengen, waarna ook al snel het 'eerste' moordverhaal — nog steeds in het kader van christelijke preoccupatie — kon worden opgetekend. Dat alles in het kader van het reeds toen veelzijdige begrip Wording (Genesis). Om over na te denken.
Op het schip waar de Jonge Adam omstreeks het midden van twintigste eeuw van onze huidige jaartelling mag meevaren, en met enige regelmaat, als 'de kat van huis is', zijn grote kwaliteiten als (benedendeks-)hengst mag bewijzen, is zoveel eeuwen later, aan een heel andere kant van deze aarde, ook veel woest en ledig, inclusief die eerder genoemde, niet perfecte, fysieke koppeling van twee tegenpolen. Van één-wording kan ook daar niet werkelijk sprake zijn.

Driehoeksrelatie
Zoals vele driehoeksrelaties — die heel direct uit een gegeven situatie, dan wel als gevolg van een dieper liggend verlangen tot het realiseren van de voor ieder kind gewenste, klassieke situatie met drie bij elkaar behorende entiteiten (moeder, vader, kind) — op z'n zachtst gezegd problematisch zijn, is dat ook in de film Young Adam zeer duidelijk. De spanning dienaangaande is dan ook regelmatig te snijden. Die tensie raakt nog flink uitvergroot als tijdens de vaart op het schip van Les en diens echtgenote de (over)potente jongeman Joe, de beide mannen een bijkans naakte, dode vrouw opvissen. Joe, die tevens blijkt te zijn behept met enkele sterk pathologische trekjes, blijkt dat lijk ook nog te kennen.
Meer over het verhaal en de rolverdeling is hier te vinden.
____________
Afbeeldingen
1. Ewan McGregor hier als letterlijke (benedendeks-)hengst in Young Adam, rechts Tilda Swinton.
2. Tilda Swinton en Ewan McGregor bij de voorbereidingen van een cohabitatie.
3. Voorzijde van de eerste uitgave van Young Adam als boek, gepubliceerd door de Londense uitgever Heinemann in 1961.

Speelfilm Le couperet op woensdag 18 juni via het tweede Nederlandstalige Belgische net Canvas

Drie landen-coproductie
Op woensdag 18 juni zendt het tweede Nederlandstalige, Belgische televisienet Canvas, vanaf 20:40 uur de ruim twee uur durende film Le couperet uit 2005 uit. Het is een rolprent uit 2005 van Konstantin Gavras, die als filmer echter beter, zo niet exclusief, bekend staat onder de naam Costa-Gavras, en die zich veelal heeft onderscheiden met films, die een zware politieke lading hadden. Le couperet (De bijl) daarentegen is andersoortige film: een Frans-Belgisch-Spaanse coproductie, gemaakt naar de roman The Ax van de Amerikaanse schrijver, van voornamelijk thrillers, Donald Westlake, die net als Costa-Gavras in 1933 is geboren. Deze speelfilm wordt onder meer omschreven als een boosaardige komedie. Dat zou door anderen wel eens als een understatement kunnen worden opgevat, maar zulks is volkomen afhankelijk van de presentatie van een moordverhaal en de receptie bij de kijker.
Een werkloze huisvader genaamd Bruno Davert — die wordt gespeeld door José Garcia — plaatst een advertentie voor een verzonnen baan, maar wel zo één, die hij zelf graag zou willen. Uit de talrijke reacties die op de annonce komen, kiest hij die vijf welke de meest geschikte kandidaten zouden (kunnen) zijn, die hij vervolgens stuk voor stuk een snelle reis naar de volgende dimensie bereidt door dezen van het leven te beroven. En daarna keert hij terug naar zijn gezin om de rol van oppassende en nauwgezette huisvader opnieuw te omarmen. Hij verkeert dan in de veronderstelling dat hem vervolgens een nieuwe carrière zal zijn beschoren.
Nadere gegevens omtrent de film, de acteurs en eventueel andere wetenswaardigheden zijn hier te vinden.

Alfred Hitchocks Rebecca uit 1940, naar de roman van Daphne du Maurier — zaterdagmiddag via BBC 2

Wereldbestseller verfimd
"Opmerkelijk is dat de roman van Daphne du Maurier niet veel vaker is verfilmd. Er kan maar één reden zijn dat geen regisseur na Hitchcock het ooit heeft aangedurfd: Hitchcock had het al gedaan. En die valt maar zelden te verbeteren." Dat meldt de VPRO-Gids als laatste in de beschrijving van de film Rebecca, uit 1940 [1] die zaterdagmiddag door BBC 2 tussen 15:35 uur en 17:40 uur via BBC 2 zal worden uitgezonden. De hoofdrollen worden vertolkt door Laurence Olivier (als Maxim de Winter) en Joan Fontaine (als diens tweede echtgenote), alsmede door Judith Anderson en George Sanders. De adaptatie van de roman valt in de verantwoordelijkheid van Philip Macdonald (1900-1980), thrillerschrijver — net als Alfred Hitchcock van Britse oorsprong — van wie eveneens vertalingen in ons land zijn verschenen, onder meer in de Prisma-pocketreeks van uitgeverij Het Spectrum te Utrecht.
Hoewel deze zinnen cliché-waarheden van formaat bevatten, is Rebecca nog eens verfilmd, al was de langere versie, nu ook alweer bijna zo decennia geleden, gemaakt voor uitzending als televisiedrama in enkele afleveringen. Die versie was in kleur en werd weliswaar goed bekeken, maar een herhaling via dezelfde zender(s) kan ik me ook niet herinneren. En hoewel niet voor het witte doek gemaakt, het blijft een film, ook al wordt die, eventueel uitsluitend, door televisiezenders gepresenteerd, en eventueel ook nog eens als ononderbroken film in een tot speelfilmlengte ingedikte versie van de serie. Veel indruk heeft die versie overigens ook op mij niet gemaakt: ik kan geen van de namen noemen of mij de gezichten voor de geest halen van degenen, die de rollen in het verhaal hebben ingevuld. Dat zegt ook iets.
Toch geef ik te eveneens bedenken dat diverse andere door Hitchcock verfilmde verhalen als remake door weer andere regisseurs zijn gerealiseerd.
Opvallend is dat tegenwoordig bijna niemand meer 'zeurt' over het feit dat Hitchcock, ondanks het trouwe volgen van de verhaallijn van de roman, in het slot is afgeweken van het origineel.

Het boek Rebecca was ook thema van een, ongeveer een halve eeuw geleden, speciale artikelenreeks in Elseviers Weekblad, Het geheim van miljoenenoplagen, waarin ook Hedwig Courths-Mahler [2] en haar Rode Rozen voor het voetlicht werden gebracht. Het jubelen en juichen omtrent de kwaliteiten van Daphne du Maurier (1907 -1989) als vertelster — die zich in een speciaal schrijfhuisje terugtrok om haar werk zo goed te kunnen doen — kreeg een behoorlijke deuk toen de Amerikaan Gore Vidal — altijd goed voor een dwarse visie op veel maatschappelijke zaken — een boekje over de geliefde auteur uit het Engelse Cornwall heeft opengedaan in één van zijn essays. Hij was lector/redacteur er uitgeverij in de tijd dat teksten van Daphne du Maurier ter bewerking binnenkwamen. Volgens Vidal was alles zo beroerd dat zo'n negentig procent moest worden herschreven om één en ander enigszins aanvaardbaar te maken.
Dat waren nog eens tijden! Tegenwoordig zet de geringst ontwikkelde snotneus — hoezeer ook in permanente staat van oorlog met zijn of haar taal — alles direct in een blog of op een site, en het is mede daaraan te wijten dat de kwaliteit van het gebodene in zo korte tijd nogmaals zo intens is gekelderd, en hier en daar tot vrijwel nihil is gereduceerd. En dat geldt zeker overal waar de verantwoordelijke redacteur weigert de broodnodige aanpassingen te realiseren onder het mom van Vrije Meningsuiting. Dat deze — in tegenstelling tot Gore Vidal en zijn collega's — de eigen kwaliteit ook een zeer dubieus kaliber verlenen, dringt zelfs al niet meer tot intellectueel redelijk tot goed ontwikkelde en in principe kundige redacteuren door: dat is een vorm van zeer bedenkelijke degeneratie. De positieve kant daarvan is dat al dat imbeciele geblaat zonder kop of staart (dat rijmt bijna!) gelukkig niet ook nog eens hoeft te worden verfilmd.

[1] De roman verscheen oorspronkelijk in 1938, en kwam als vertaling uit in het Nederlands — door Dr. J.N. van Dietsch — bij uitgeverij A.W. Sijthoff te Leiden. In 1940 presenteerde de schrijfster een eigen toneelbewerking van de roman.
[2] Zie ons artikel Hedwig Courths-Mahler en haar eigen, onvervalste romantiek — geboekstaafd in 217 liefdesverhalen, van vrijdag 30 mei over deze schrijfster op onze zustersite Tempel der Letteren.
____________
Afbeeldingen
1. Alfred Joseph Hitchcock (1899-1980).
2. Poster voor de film Rebecca.
3. Eugene Luther Gore Vidal (geb. 1925) is nog altijd tegendraads; hij is één van degenen die openlijk beweren dat de aanval op de Twin Towers in 2001 door de regering Bush in scène is gezet. Ook als het niet waar zou zijn, het geeft wel aan hoezeer die club in het Witte Huis, terecht wordt verafschuwd en gehaat.