maandag 17 december 2007

Zwijgende rolprent uit 1928, van Jean Renoir naar een kort sprookje van Hans Christian Andersen

Cultuurzender Arte presenteert
Het kleine meisje met de zwavelstokjes
luidt de titel van een zeer kort verhaal van Hans Christian Andersen, dat in de gehele verzameling van diens sprookjes slechts anderhalve pagina in beslag neemt, althans in het relatief grote boekformaat van de Nederlandse vertaling, die in 1960 bij uitgeverij Gaade in Zeist van de persen is gerold.
De Fransman Jean Renoir (1894-1979), auteur van onder meer een bografie over zijn vader [1], was gehuwd met de actrice Catherine Hessling (1900-1979), die in enkele van zijn films optrad. Zo heeft zij ook de titelrol in de zwijgende film, die Renoir in 1928 heeft gerealiseerd op basis van het Andersen-sprookje, en heeft deze rolprent de titel La petite marchande d'allumettes meegegeven. Voor de film, die volgens sommige gegevens een duur van 39 minuten heeft, meldt de Duits-Franse cultuurzender Arte dat de lengte 32 minuten bedraagt.

Jean Renoir
De tweede zoon van de schilder Pierre-Auguste Renoir kwam kort voor het begin van de herfst in 1894 in de Parijse wijk Montmartre ter wereld. Nadat was gebleken dat hij niet tot de allereerste categorie van studiehoofden behoorde, ging hij als achttienjarige maar bij het korps dragonders. Twee jaar later werd hij soldaat en vanaf 1916 diende hij bij de Franse luchtmacht. Gedurende die oorlogsjaren is hij aan zijn been gewond geraakte, waardoor hij de rest van zijn leven bleef kreupelen. Hij ging toen werken als pottenbakker.
In 1920 trad hij in het huwelijk met één van de modellen van zijn vader, Andrée Heuchling, die zich als filmactrice Catherine Hessling ging noemen.Toen een jaar later Erich von Stroheims film Folies de femmes was uitgekomen, nam Renoir het besluit in diens voetsporen te treden. Van de erfenis van papa, die in 1919 was overleden, heeft Jean Renoir zijn eigen productiemaatschappij kunnen bekostigen, en vanaf 1924 werden zijn eerstelingen, alle zwijgende films, in het openbaar vertoond. Zijn eerste film van redelijke lengte, was La Fille de l'Eau, waarin zijn wederhelft de hoofdrol heeft vertolkt, en een andere rol door Renoirs oudere broer Pierre werd gespeeld. Het werd niet bepaald een succes, maar daardoor liet de maker zich niet uit het veld slaan en reeds twee jaar later presenteerde hij Nana, naar de roman van Émile Zola (1840-1902).

Andersen-verfilming
In de loop der jaren heeft Renoir zich verder ontwikkeld als regisseur, scenarioschrijver, acteur en producent. In 1928 volgde de Andersen-verfilming van Het kleine meisje met de zwavelstokjes, een film die tegenwoordig onder meer in de categorie Fantasie wordt aangeprezen. Het is een rolprent, die in samenwerking met Jean Tedesco is gerealiseerd. Deze twee werden geassisteerd door Claude Heymann en Simone Hamiguet. Het scenario is van Renoir zelf, die de vertellingen van de befaamde Deense sprookjesschrijver Andersen. Voor passende, synchroon lopende muziek hebben Manuel Rosenthal en Michael Grant gezorgd. Het evocatieve camerawerk van Jean Bachelet is nog altijd fascinerend.
Naast mevrouw Renoir (Catherine Hessling) spelen Jean Storm, Manuel Raaby en Aimée Tedesco (die Amy Wells werd genoemd).

Uitzending en Herhalingen
De film zal worden uitgezonden op disdag 18 december op Arte, tussen 23:55 uur en 00:30 uur.Arte zal dezelfde film daarna, tussen 24 en 31 december, nog driemaal herhalen, op verschillende dagen en steeds andere tijdstippen. Allereerst op maandag 24 december om 09:55 uur, op donderdag 27 december om 11:20 uur en tenslotte op Oudejaarsdag, 31 december, om 14:00 uur.
____________

[1] De biografie van de cineast over zijn vader de schilder is ook in het Nederlands verschenen in de reeks Grote Beer (nr. 11) van uitgeverij Bruna (1964), onder de korte, krachtige titel Renoir mijn vader.
____________
Afbeeldingen
1. De Deense sprookjesschrijver Hans Christian Andersen.
2. De Franse cineast en filmproducent, scenarist en acteur Jean Renoir.
3. Beeld uit de zwijgende film uit 1928: La petite marchande d'allumettes. 4. Foto uit dezelfde film.

Geen opmerkingen: