Richard Strauss' opera 'Der Rosenkavalier' als zwijgende film in gerestaureerde versie op Arte

Bijzonder project
Op maandag 24 december om 23:35 uur, tot in de nacht op dinsdag om 01:30 uur, presenteert het Duits-Franse cultuurnet Arte een heel bijzondere, en eenmalige, uitvoering van de opera Der Rosenkavalier, en wel als zwijgende film, een Oostenrijkse productie uit 1925 van de in Breslau geboren regisseur Robert Wiene (1881-1938). Het draaiboek werd gerealiseerd door de regisseur zelf, in samenwerking met de librettist van de opera, Huo von Hofmannsthal en Ludwig Nerz. De film werd voor het eerst vertoond, ondersteund door de muziek van de componist, die voor de gelegenheid zelf als dirigent optrad, in de Dresdener Semper Oper. Tachtig jaar later, toen de film vakkundig was gerestaureerd door het Filmarchiv Austria, in nuwe samenwerking met de Semper Oper en het Zweite Deutsche Fernsehen, werd de film op 6 sepember, opnieuw in dat operagebouw gedraaid. De Süddeutsche Zeitung sprak van een "unverhoffte Sensation". Lange tijd was de film slechts bij hoge uitzondering te zien.
Het camerawerk is van Hans Adroschin, Ludiwg Schaschek en Hans Theyer. Robert Wiene was ook de producent van de film.

Ervaring
Regisseur Wiene had, toen hij zich met de thematiek van der Rosenkavalier voor het celuloid ging bezighouden, al bekendheid verworven met zijn eerste film uit 1919 — uitgekomen in 1920 — The Cabinet of Dr. Caligari, die in bepaalde kringen nog altijd veel faam geniet. Drie jaar later verraste hij met Raskolnikow, naar de beroemde roman Misdaad en straf uit 1866 van Fjodor Michajlovitsj Dostojevski (1821-1881). Tussen 1919 en zijn sterfjaar produceerde Robert Wiene tien films. Hij was tevens scenarist. De beide genoemde films hebben een blijvende invloed uitgeoefend op de Duitse cinema anno toen.
Der Rosenkavalier (1910) was het derde samenwerkingsproject van de dichter/librettist Hugo von Hofmannsthal (1874-1929) en de componist Richard Strauss (1864-1949). Het werd meteen hun meest succesvolle opera. Deze wass op 26 januari 1911 te Dresden in pemière gegaan in het Königliche Opernhaus.
In de film worden de vier belangrijkste rollen vertolkt door Michael Bohnen (1887-1965) als Bron Ochs auf Lerchenau; Huguette Duflos (1887-1982) als Gräfin Maria Theresia von Werdenberg, 'Die Marschallin'; Paul Hartmann (1889-1977) als Der Marschall en Jaque Catelain (1897-1965) als Octavian. In verdere rollen treden op Elly Felicie Berger als Sophie, Friedrich Feher als Valaacchi, en Carmen Cartellieri als Annina.
____________
Afbeeldingen
1. De Marschallin in de filmversie van Der Rosenkavalier.
2. Acteur Michael Bohnen, die door het fenomeen film dermate gefascineerd was dat hij in dezelfde periode een eigen maatschappij voor zwijgened film heeft opgericht.