Zwijgende film Die Gezeichneten speelt aan de vooravond van eerste Russische revolutie (1905)

Sint Petersburg 1905
De Russische componist Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975) schreef in 1957 zijn Elfde Symfonie, opus 103 — Het jaar 1905 — over het wel en vooral over al het wee van hetgeen zich heeft afgespeeld in de stad Sint Petersburg. Dat is, ten dele, het geval met de inhoud van de zwijgende film Die Gezeichneten uit 1922 van de Deense regisseur Carl Theodor Dreyer (1889-1968), die weliswaar niet tot de reeks van zijn beroemdste rolprenten behoort, en zelfs als een niet echt geslaagde poging tot romantisch drama wordt gekwalificeerd. Zijn latere psychologische films — vanaf 1928 — worden echter gezien als voorbeelden van goede rolprenten.

Hanne verhuist naar de stad
Als gevolg van een overwegend antisemitische attitude onder het gros van de plattelandsbevolking in haar zeer directe omgeving besluit de jonge Hanne-Liebe — in de film gespeeld door Polina Piekowskaja — aan de vooravond van de eerste Russische revolutie in 1905 haar geboortedorp te verlaten en zich bij haar broer Jakow — in de film is dat Vladimir Gajdarov (1893-1976) — in Sint Petersburg te voegen. Die is echter intussen geconverteerd tot het christendom vanwege de mogelijkheid die deze stap hem biedt om als advocaat te praktiseren. Die onverwachte komst van zijn zuster Hanne-Liebe zorgt voor grote problemen tussen Jakov en diens echtgenote — vertolkt door Adele Reuter-Eichberg (jaar van geboorte onbekend; overleden in 1928) —, alsmede met zijn 'omgang' die vooral bestaat uit het Russische burgerdom, dat immers niet van zijn Joodse afkomst op de hoogte is.

Antisemitische monnik
Hanne-Liebe ontmoet haar vroegere vriend Sasja — in de film is dat Thorleif Reiss (1898-1988) —, die zich intussen bij een revolutionaire groepering heeft aangesloten, waarvan ook een zekere Rylowitsj — Johannes Meyer in de rolprent — deel uitmaakt. Deze verraadt echter zijn medestanders aan de overheid en gaat zelf als rondtrekkende monnik het land af om zijn antisemitische ideeën te verkondigen. En zo komt hij eveneens terecht in Hanne-Liebe's geboortedorp waar hij een pogrom tegen de joodse inwoners ontketent, en daarbij wordt ondersteund door Fedja — in de film Richard Boleslawski (1889-1937) —, een jeugdvriendje van Hanne.
Aangezien hun moeder op sterven ligt, keren Jakov en Hanne naar hun geboortedorp terug; ze komen daar aan als de verschrikkelijke gebeurtenissen in volle gang zijn. Daarbij wordt Jakov door Rylowitsj doodgeschoten en zou het niet veel schelen of ook Hanne was daarbij om het leven gekomen, maar op het laatste moment wordt ze door Sasja gered.

Voorstellingen
In 1922 is de eerste première gegeven in Kopenhagen, op 7 februari 1922; kort daarna, op de 23ste van diezelfde maand, was Berlijn aan de beurt met de Duitse première.
In 2008 is op 12 februari een gerestaureerde versie vertoond tijdens het Internationale Filmfestival, ook nu te Berlijn.

De laatstgenoede versie, die afgelopen weken reeds enige malen in de huiskamerbioscoop te zien was, zal door Arte-televisie nogmaals worden vertoond: het is de voorlopig laatste herhaling, in de nacht van zondag 12 op maandag 13 april, opnieuw vanaf 03:00 uur.
____________
Abeeldingen
1. De Deense filmregisseur Carl Theodor Dreyer.
2. De acteur Vladimir Gajdarov.
3. De acteur Richard Boleslawski.
4. Scène uit de film Die Gezeichneten.