Pantserkruiser Potemkin van Eisenstein op Arte-tv

Zwijgende film
Toen regisseur Sergej Eisenstein (1898-1948) [1] van de leiding der Communistische Partij in 1925 — toen dat regime, ontstaan uit lieden die zich tijdens de Revolutie van 1917 in het Rusland van toen niet onbetuigd hadden gelaten — de opdracht kreeg, om ter gelegenheid van de herdenking van de eerste Revolutie in 1905 [2], een film te maken, is daaruit een omvangrijk script voor een zwijgende rolprent ontstaan. Aangezien veel scènes in de open lucht moesten worden opgenomen, is er één en ander vertraagd doordat in die periode de weersomstandigheden in Bakoe zo miserabel waren dat Eisenstein besloot naar Odessa uit te wijken om verder te kunnen filmen. Dat betekende tevens dat er honderden bladzijden uit het draaiboek niet konden worden omgezet. Eenmaal aan het werk getogen in Odessa, nam de regsseur het besluit om het verhaal van de Pantserkruiser Potemkin [3] en de daarop aansluitende opstand te Odessa als symbool te nemen voor de gehele Russische Revolutie. Hoewel de film inmiddels een hoge mensenleeftijd heeft bereikt, blijft deze technisch en inhoudelijk nieuw, hetgeen zo'n enorme verdienste is dat er nog altijd legio filmkenners en dito critici te vinden zijn die deze rolprent als Beste Film Aller Tijden beschouwen.
Arte zal deze film opnieuw uitzenden in de nacht van zondag 17 mei, vanaf 03:00 uur.
Meer gegevens over alle medewerkenden aan de film en over enkele zaken betreffende de restaurate zijn te vinden op het daarvoor bestemde onderdeel van de website van Arte-televisie.
__________

[1] De juiste Nederlandse transliteratie zou als Eizensjtejn moeten worden gespeld, maar zoals dat vaak bij internationaal vermaarde figuren gebeurt, wordt die transliteratie — soms ook wel transcriptie — gebruikt, die het dichtst bij een Engelse komt: globalisering avant la lettre.
[2] De Russische componist Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975) biedt in zijn Elfde Symfonie, opus 103, uit 1957, een beeld in muziek van de revolutionaire gebeurtenissen in het jaar 1905, hetgeen dan ook in de ondertitel is vermeld.
[3] Spreek uit als: Pàtjomkin — met de klemtoon op de tweede lettergreep.
____________
Afbeeldingen
1. Regisseur Sergej Eisenstein.
2. Scène uit de film Pantserkruiser Potemkin.
(Foto: © ARD; ARD/Degeto.)