De grote glansrol van James Dean in East of Eden

James Dean in de rol van Cal Task uit de film die
zijn absolute doorbraak werd: East of Eden (1955).

Filmheld, filmlegende
Het is, niet alleen voor de fervente bewonderaars van de Amerikaanse filmacteur — in zijn geval is het terecht om te spreken van filmlegende — James Dean (1931-1955), moeilijk voorstelbaar dat de man wiens beeld op niet weinig netvliezen staat gegrift, ware hij nog in leven, inmiddels 80 jaar zou zijn.
Voor degenen die hem in herinnering hebben uit zijn drie hoofdrollen, zal het van belang zijn dat het eerste Nederlandstalige, Belgische televisienet op zondag 27 maart — in de middag, tussen 14:05 ur en 15:55 uur — de rolprent East of Eden uit 1955, geregisseerd oor Elia Kazan (1909-2003) zal worden uitgezonden. Hoe belangrijk zal mede afhankelijk zijn van de leeftijd die zij zelf hadden bij het indrinken van de prestaties; jongeren van toen hebben wellicht meer affiniteit met Rebel without a cause, van Jim Stark, uit hetzelfde jaar. Eveneens uit 1955 stamt Giant van Jet Rink.

Naar de roman van John Steinbeck
De rol die James Dean heeft vertolkt — want hier is sprake van meer dan alleen spelen —, is die van de jonge, gekwelde want onbegrepen Cal Task, die het zwarte schaap van de familie is.
De rol van deze protagonist was en blijkt nog altijd op het lijf — en de ziel van James Dean te zijn geschreven.
Het zou de rol van zijn leven worden, mede doordat hij nog in hetzelfde jaar zou overlijden na een ongeval als gevolg van verkeersonveilig gedrag.

Regisseur Elia Kazan. Foto uit 1967,
genomen door James Kavallines.

De film is gebaseerd op de gelijknamige roman uit 1952 — die zijn oorsprong vindt in het bijbelboek Genesis, met name in het gedeelte over Kaïn en Abel — van John Steinbeck (1902-1968), die in 1962 werd onderscheiden met de Nobelprijs voor Literatuur.
Naast James Dean, de icoon van het Amerikaanse silver screen,  acteren Julie Harris, Raymond Massey en Richard Davalos, de laatste in de rol van broer Aron.
Het verhaal speelt zich af in de VS, tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Das Vaterspiel — thriller met Ulrich Tukur

Omvangrijke roman als basis

Arte-televisie biedt de geïnteresseerden in het thema speelfilm een interessante rolprent naar een omvangrijke roman van Josef Haslinger (*1955) [1], die niet alleen over drie generaties in drie verschillende families in de twintigste eeuw bericht, maar tegelijkertijd over de breder geschakeerde aspecten van de bloedige geschiedenis van die periode. 

Mimi, de jonge femme fatale in de thriller
Das Vaterspiel van Michael Glawogger.

Het gaat daarbij echter om diverse, onverbrekelijk met elkaar verbonden aspecten van de tijd in kwestie:nazi's, joden en (al dan niet verlate) handlangers. Dat bidt voldoende elementen voor een thrillerachtig verhaal, waaraan een extra dimensie wordt verleend doordat één van de protagonisten in het verhaal een computerspel heeft ontworpen dat een deelnemer in de gelegenheid stelt zijn vader te vermoorden — het tot in detail tot technocratische perversiteit gedegenereerde Oedipus-complex met daarin één der oudste (al dan niet bewuste) wensen van het mannelijke wezen in de loop der geschiedenis.

Regisseur en scenarist
De Oostenrijkse regisseur Michael Glawogger (*1959) heeft zelf het scenario voor de film geschreven aan de hand van bovengenoemd boek van zijn landsman Haslinger. Voor de belangrijkste rollen heeft hij gebruik gemaakt van de kwlaiteiten van Ulrich Tukur (*1957), Sabine Timoteo, Helmut Köpping, Christian Tramitz en Franziska Weisz. Het camerawerk is van Attila Boa.

Regisseur en scenarist van de rolprent
Das Vaterspiel, Michael Glawogger.

Arte-televisie zendt deze film uit tussen 23:40 uur op maandag 14 maart en 01:30 uur in de nacht op dinsdag 15 maart. De rolprent wordt vertoond op het beeldformaat 16:9, en is voorzien van sterefonisch geluid. Arte heeft vooralsnog geen herhalingen geprogrammeerd.
Deze film is een bijdrage van Arte France en de Duitse regionale zender WDR.
De film is een Oostenrijks-Duits-Frans-Ierse coproductie.
__________
[1] Zie tevens onze bijdrage op de zustersite Tempel der Letteren van maandag 14 maart 2010 over het boek Das Vaterspiel en de auteur Josef Haslinger.