Zwijgende film Von morgens bis Mitternacht uit 1920 van Karlheinz Martin eenmalig op Arte-tv

Expressionistisch drama
In de nacht van maandag 30 op dinsdag 31 augustus wordt — tussen 00:25 uur en 01:40 uur — door Arte-televisie, eenmalig, de inmiddels reeds negentig jaar oude speelfilm Von morgens bis Mitternacht uitgezonden. Het is een zwijgende rolprent, gerealiseerd door Karlheinz Martin (1886-1948), waarvan de inhoud is gebaseerd op het gelijknamige expressionistische drama uit 1917 van Georg Kaiser (1878-1945). [1]

De regisseur had de beschikking over onder meer de acteur Ernst Deutsch (1890-1969) en diens vrouwelijke collega Erna Morena (1885-1962). De film uit 1920 is nimmer in roulatie geweest binnen het circuit van de Duitse bioscopen. Dit expressionistische monument van het witte doek, dat als een produit maudit werd beschouwd, gold lange tijd als verloren, totdat er in 1962 in Japan een kopie werd ontdekt.

Het verhaal
Als een nogal kleurloze bankemployé geld heeft verduisterd om daarmee een beter leven te kunnen leiden, en daarbij en passant een cliënte in moeilijkheden te helpen, hoont deze de man, omdat ze direct beseft dat hij te maken zal krijgen met verstrekkende gevolgen van die daad.De rolprent biedt een zwartgallige morele vertelling, letterlijk en figuurlijk uitgebeeld in zwart/wit, waardoor de grijstinten — eveneens letterlijk en figuurlijk — ontbreken. Daarmee was dit product afwijkend van het gebruikelijke, hetgeen — wie zal het verbazen — zowel de recensenten alsook distributeurs van films enorm heeft afgeschrikt.

De decors bestaan uit geschilderde stukken en stellen — zij het gestileerd — achtergronden voor zonder letterlijke diepte.

__________

[1] Hier wordt u doorverwezen naar een artikel (in het Engels) over het drama van Georg Kaiser op de website Malcolm Lowry @ The 19th Hole van auteur Colin Dilnot die onder meer op de website Keeping Soul Alive publiceert.

____________

Afbeeldingen

1. Scène uit Von morgens bis Mitternacht. (© ARD/Degeto.)

2. Ernst Deutsch in 1927. (Foto van Alexander Binder.)

3. Erna Morena in Von morgens bis Mitternacht, één van de 104 films waarin zij is opgetreden. (Foto van Wanda Dunebschitz-Kunowski.)

Twee Godard-films binnen een dag via Arte-tv

Pieter de dwaas

Als een schrijver heeft besloten zijn vrouw te verlaten en daarmee zijn burgerlijke bestaan op te geven voor een vrouw uit het verleden, weet hij letterlijk niet waar hij aan is begonnen. Die vrouw zorgt er echter voor dat hij terechtkomt in een web van leugens, lagen en listen tot en met moord. Dan blijkt eveneens dat de liefde tussen die beiden geen stand houdt. Regisseur Jean-Luc Godard (geboren 1930) realiseerde Pierrot le fou in de jaren 1965/66. Daarin treden in de voornaamste rollen op de Franse macho bij uitstek anno toen: Jean-Paul Belmondo (geboren 1933) alsmede de ex (1961-1967) van Godard: Anna Karina (geboren 1940), en verder Dirk Sanders (geboren ongeveer 1934).

De rolprent wordt onder meer beschouwd als een strikt persoonlijke afrekening van de regisseur, in verband met het mislukte huwelijk met Anna Karina, dat overigens ten tijde van het maken van de film nog geldig was.

Het werd een road movie, gelardeerd met zowel absurditeiten in politieke zin, alsook met momenten die de filmliefhebber in goede zin raken, hetgeen de vaart er qua verrassingen goed inhoudt. Voorop staat echter het verlies van emoties, en dat tekent het verhaal zodanig dat de tragiek binnen de menselijke elementen domineert.
De Nederlandse Speelfilm Encyclopedie waardeert deze film met vier sterren als een meesterwerk. De rolprent wordt door Arte-televisie uitgezonden op donderdag 19 augustus tussen 20:15 uur en 22:05 uur. Een herhaling zal worden vertoond in de nacht van maandag 23 augustus op dinsdag 24 augustus vanaf 00:55 uur.

One Plus One
De tweede film van Jean-Luc Godard die enkele uren later op dezelfde zender begint —om 00:00 uur en duurt tot 01:40 uur in de nacht op vrijdag 20 augustus zal duren —, bracht het in de Speelfilm Encyclopdie niet verder dan tweeënenhalve ster, hetgeen toch nog bovengemiddeld betekent. One Plus One is een Brits-Franse coproductie uit 1968. In deze film treffen we aan: Anne Wiazemsky (geboren 1947), naast Mick Jagger (geboren 1943) en Keith Richards (eveneens geboren 1943) en Brian Jones (geboren 1942), alsmede tal van anderen.

De rolprent is onder meer als collagefilm gekwalificeerd. Die bevat diverse, zeer uiteenlopende passages, zoals een wel heel wondervreemde boekhandelaar die uit Hitlers Mein Kampf voorleest en op grond daarvan als fanaticus wordt beschouwd. Ook worden enkele leden van de Black Panthers in hun doen en laten gevolgd. Grote attractie voor — ook ruim vier decennia na het ontstaan van de film — vele 'volgelingen' zijn de blikken die ons, voyeurs, worden gegund in een studio als de Rolling Stones het nummer Sympathy for the devil willen opnemen en daarmee zo lang doorgaan tot het resultaat naar tevredenheid is. Die onderdelen van de film hebben de benaming rockumentary gekregen en gelden als indrukwekkend.

De producent van One Plus One, Iain Quarrier, heeft een eigen versie van de film in roulatie gebracht onder de titel Sympathy fr the devil, met aan het einde die complete Stones-song.ean Luc-Godard was daarover zo ontstemd dat hij tijdens het London Filmfestival in 1968 die Quarrier ten overstaan van de toeschouwers te lijf gegaan is.
Deze film wordt nog driemaal herhaald door Arte-televisie: in de nacht van vrijdag 27 op zaterdag 28 augustus, vanaf 03:00 uur, vervolgens in de nacht van dinsdag 1 september op woensdag 2 september, en dan nog in de nacht van zaterdag 5 september op zondag 6 september, weer vanaf 03:00 uur.

____________

Afbeeldingen

1. Scène uit Pierrot le fou van Jean-Luc Godard. (Foto © ARD/Degeto.)
2. Voorplat van de dvd-doos voor Pierrot le fou.
3. Regisseur Jean-Luc Godard.

4. Scène uit One Plus One. (Foto © ARD/Degeto.)

Kirk Douglas is Vincent van Gogh in Lust for Life

Amerikaanse klassieker

Voor degenen onder u die de Amerikaanse televisiezender Turner Classic Movies kunnen ontvangen, bestaat op donderdag 12 augustus, tussen 13:20 uur en 15:20 uur, de gelegenheid te kijken naar de 'biografische speelfilm' Lust for Life uit 1956 van Vincente Minelli (1903-1986). Deze film is gebaseerd op het gelijknamige boek uit 1934 van de Amerikaanse schrijver Irving Stone (1903-1989). De ondertitel van dat boek luidt A Novel of Vincent van Gogh. Van de inhoud daarvan heeft de thans 100-jarige Norman Corwin het scenario geschreven.

Bekenden van het witte doek
In de film wordt de rol van Van Gogh gespeeld door Kirk Douglas (geb. 1916). Naast hem zien we Anthony Quinn (1915-2001) als Paul Gauguin, en James Donald (1917-1993) als Theo van Gogh.

Dat in die rolprent veel terug te vinden zal zijn van wat er in het leven van Vincent van Gogh (1853-1890) is voorgevallen, en dat dit in overeenstemming zal zijn met de werkelijkheid, mogen we wel aannemen, maar Irving Stone heeft zelf geschreven dat er gedeelten als pure fiction moeten worden beschouwd, aangezien niet alles uit het leven van de schilder boven tafel is gekomen, ook al heeft de auteur diens leven 'nagelopen', vanaf diens jonge jaren in Londen tot en met diens tragische einde in Frankrijk.

Ontmoeting met Cézanne?

Zulks geldt ook betrekking tot een scène die in het verhaal voorkomt: een korte ontmoeting tussen Paul Cézanne en de schilder met de rode baard, hetgeen niet door middel van documenten kon worden bevestigd. Als belangrijkste bron voor zijn roman heeft Stone gebruik gemaakt van de driedelige editie brieven van Vincent aan zijn broer Theo, in de Engelstalige editie welke is verschenen in de jaren 1927-30.

De film Lust for Life zal de komende tijd ongetwijfeld diverse malen door dezelfde zender worden vertoond.

____________

Afbeeldingen

1. Schrijver en professor Norman Corwin in 1973 met de door hem nadrukkelijk gekoesterde schrijfmachine.

2. Voorzijde van de dvd-doos met daarin de speelfilm Lust for Life.

Les demoiselles de Rochefort deze week tweemaal

Twee zussen 'Deneuve'

Catherine Deneuve als jonge, blonde godin van het witte doek — en tegenwoordig, als het even kan, nog meer van het huiskamerscherm — is op woensdag 11 augustus weer te zien op Arte-tv, tussen 14:45 uur en 16:55 uur in Les demoiselles de Rochefort uit 1967. Jacques Demy (1931-1990) regisseerde deze rolpent in samenwerking met Agnès Varda. Het is een film, die kan worden beschouwd als een eloge aan het fenomeen musical van Hollywood. Naast Catherine Deneuve (geb. 1943) zien we Françoise Dorleac (1942-1967) — in het burgerlijk bestaan was zij de zuster van Catherine Deneuve —, en Danielle Darrieux (geb. 1917).

Wending van het lot

Die beide wekelijke zussen spelen in Les demoiselles de Rochefort een tweeling in Rochefort-sur-mer, die enorm verlangen naar het grotestadsleven. In de kleine plaats gaat men ervan uit dat de beide jonge vrouwen en hun moeder — waardin van beroep, gespeeld door Danielle Darrieux — tijdens de jaarmarkt tegen de voor hen bedoelde liefdes zullen aanlopen, doch dat blijkt steeds weer mis te gaan. Vanzelfsprekend volgen er wel ontmoetingen, en hoe kan het ook anders in een musical. Maar deze film blijft een Frans product, hetgeen duidelijk wordt aan de hand van de wijze waarop de rolprent is vormgegeven.
Het camerawerk is van Ghislain Cloquet (1924-1981); de muziek werd geschreven door één van de bekendere film filmcomponisten: Michel Legrand (geb. 1932).
Les demoiselles de Rochefort zal worden herhaald op dezelfde zender op maandag 16 augustus, eveneens van 14:45 uur tot 16:55 uur.

____________

Afbeeldingen

1. Catherine Deneueve (tijdens het Filmfestival van Cannes in 2000.)

2. Françoise Dorleac.

3. Danielle Darrieux in 2008, 91 jaar oud.

Kostuumdrama Miss Austen regrets op Nederland 2

Het drama als rolprent

De NCRV gaat op maandag 2 augustus verder met de traditie van het in de zomermaanden

vertonen, respectievelijk herhalen, van Engelse kostuumdrama's, die voornamelijk in opdracht van de BBC werden vervaardigd.

Het eerste deel — van twee — van de Brits-Amerikaanse coproductie Miss Austen regrets, geregisseerd door Jeremy Lovering, wordt op deze maandagavond, tussen 20:55 uur en 21;40 uur, vertoond. De film behandelt het leven van romanschrijfster Jane Austen (1775-1817); we worden geconfronteerd met Olivia Williams (geb. 1968) als Miss Austen; Imogen Poots (geb. 1989) als haar nicht Fanny; Greta Scacchi (geb. 1960 ) en Adrian Edmonson (geb. 1957). Laatstgenoemde werd wereldvermaard door zijn optreden in de niet altijd even fijnzinnig-Britse serie The Young ones.

Het verhaal
Toen Jane Austen veertig jaar was — in 1815 — had ze al heel wat successen geboekt met haar romans, en dat leidde ertoe dat haar nichtje Fanny haar om raad ging vragen aangaande de liefde, aangezien niet alleen die nicht ervan overtuigd was dat Jane Austen met haar kennis en inzicht meer begreep van het fenomeen liefde dan ieder ander. Daar staat tegenover dat die geliefde schrijfster nooit een huwelijkspartner heeft gevonden.

Kenners geven aan deze biografische uitbeelding de voorkeur boven die van Becoming Jane uit 2007, aangezien deze (tweedelige) film zich veel meer houdt aan de feiten, zonder dat de romantiek in het verhaal tekort komt.

____________

Afbeeldingen

1. Scène uit Miss Austen regrets van Jeremy Lovering (2008). Olivia Williams als Jane Austen.

2. Miss Austen regrets. Doos met de dvd.