Uit dankbaarheid benoemd tot aartsbisschop

dvd-doos van de film

Biopic over Thomas Becket
Acteur Peter O'Toole (geboren 1932) kan men zich relatief gemakkelijk voorstellen met een kroon op z'n hoofd; om je Richard Burton (1925-1984) in de rol van aartsbisschop voor ogen te toveren, is weliswaar heel wat minder gemakkelijk, maar diens veelzijdigheid zou dat gebrek aan inzicht vooraf kunnen logenstraffen. Om op die manier inzicht te verkrijgen, is het noodzakelijk dat we eerst eens de film Becket uit 1964 gaan bekijken, een Brits-Amerikaanse coproductie, geregisseerd door Peter Glenville (1913-1996). Aangezien we de verfilming in kwestie niet kennen, weten we ook (nog) niet, welke elementen van het verhaal door deze filmmaker extra nadruk hebben gekregen.
Het verhaal van Thomas Becket (1118-1170) en Henry II (1133-1189) is diverse malen in de literatuur uitgebeeld, onder meer door de Franse dramaschrijver Jean Anouih (1910-1987): Becket ou l'honneur de Dieu (1958), wiens toneelstuk als basis voor deze biopic heeft gediend.[1] Al eerder, in 1935, is het thema behandeld door de van oorsprong Amerikaanse, Engelse dichter Thomas Stearns Eliot (1888-1965): Murder in the cathedral. Als eerste echter had de fameuze Geoffrey Chaucer (ongeveer 1343-1400) deze Thomas Becket reeds opgevoerd in zijn Canterbury Tales.

Synopsis
In de twaalfde eeuw regeerde genoemde Henry II vanaf 1154 het Britse rijk, maar die functie bevredigt hem niet echt omdat deze zijns inziens zeer saai is, en daarom zoekt hij vertier in het nachtleven: zuipen en (de) dames het hof maken. Een man die op zijn pad komt, de Saksische Becket sluit zich 'op niveau' bij de koning aan. Hij vervulde aanvankelijk de functie van kanselier van de koning.
Uit dankbaarheid heeft de koning deze vriend in 1162 benoemd tot aartsbisschop van Canterbury op het moment dat de priester die de functie tot dan toe had bekleed, was overleden. Tot verbijstering van King Henry ontwikkelde de nieuwe aartsbisschop zich snel tot een vrome, hardwerkende geestelijke die niet te beroerd bleek zijn koning aardig dwars te zitten. Dan smeed de koning een plan om zijn vroegere vriend met behulp van enkele ingewijden, om het leven te brengen. Vriendschap kan nu eenmaal in het tegendeel verkeren.

Veel nominaties voor een Oscar
De film wordt op zondag 30 januari uitgezonden op de Britse zender BBC Two Television, tussen 14:20 uur en 16:45 uur onze tijd. Peter O'Toole en Richard Burton werden hoog geprezen voor hun prestaties in deze met nominaties voor Academy Awards overladen rolprent, waarin nog een andere film- en theatergrootheid voorkomt: John Gielgud (1904-2000). De rolprent is nogmaals te zien op zondag 6 februari, via het eerste Nederlandstalige, Belgische televisienet EEN, tussen 14:05 uur en 16:30 uur.
__________
[1] De eerste opvoering werd gegeven te Parijs op 8 okotber 1959 in het theater Montparnasse-Gaston Baty. De Nederlandse première dateert van 22 oktober 1960, in de Koninklijke Schouwburg te 's-Gravenhage.
In 1961 in de Nederlandse vertaling van Adriaan Morriën verschenen als Literaire Pocket nr. 55 van Uitgeverij De Bezige Bij.