Zwijgende films dezer dagen populair op de buis

Grote namen van toen
Verleden dinsdag, 22 juni, werd door het digitale themakanaal Geschiedenis 24 één van de eerste Nederlandse zwijgende films — die toen, tot en met de jaren tachtig van de vorige eeuw, gewoon als stomme film werden gekwalificeerd — Het geheim van Delft, uit 1917, van Maurits Binger (1868-1923) over het verloren gegane recept voor het vervaardigen van Delfts blauw porselein — uitgezonden. Twee dagen daarna werd via hetzelfde instituut de zwijgende film Beyond the rocks, uit 1922, van Sam Wood (1883-1949) via allerlei technologische snufjes op uw huiskamerscherm getoverd. In die film konden we enige beroemdheden van het witte doek uit die dagen tegenkomen: Gloria Swanson — die in werkelijkheid Gloria May Josephine Svensson heet(te) — (1899-1983), Rudolph Valentino (1895-1926) en Edythe Chapman (1863-1948).

Standaardwerkje?
In de tweede week van deze maand, net voorafgaande aan die twee films op de beeldbuis had ik in de opruimingsdozen van een antiquariaat in mijn woonplaats — voor de somma van vijftig eurocents — een nog ongebruikt exemplaar gevonden van het boek The silent cinema, dat ongetwijfeld de indruk moest wekken van klein standaardwerk. Opgewekt zoekend in het register kwam ik echter niet de namen van beide bovengenoemde regisseurs tegen. Ondanks het feit dat Maurits Binger in het kader van de filmwereld in die periode voor meer dan alleen regiewerk de nodige hand- en spandiensten heeft verricht, en ook Sam Wood, een regisseur wiens naam is blijven naklinken en die de bovengenoemde sterren naar zijn hand heeft gezet, in dat boek ontbreken, doemt er toch enige twijfel omtrent de kwaliteit van het boek op.

Marcel Perez en Luigi Maggi
Ook de namen van de regisseurs van de Italiaanse zwijgende film Le avventure straordinarissime di Saturnino Farandola — De uitzonderlijke avonturen van Saturnino Farandola —, de Spanjaard Marcel Perez, die tevens de naam Marcel Fabre draagt (1885-1927) en de Italiaan Luigi Maggi (1867-1946), zoekt men tevergeefs in voornoemd werkje, dat desondanks veel te bieden heeft, maar als overzicht ten aanzien van het fenomeen zwijgende film niet geheel kan meetellen.
De hier genoemde film uit 1913 — een Italiaans-Franse coproductie met een lengte van 77 minuten — wordt door Arte-televisie in de nacht van maandag28 op dinsdag 29 juni uitgezonden tussen 01:10 uur en 02:30 uur. Er zullen vooralsnog geen herhalingen op het huiskamerscherm te zien zijn.
Het bijzondere camerawerk is van Ottavio de Matteis. Het script stamt van Guido Volante naar een roman van Albert Robida (1848-1926), verschenen in 1879, die als pastiche werd gepresenteerd en daarmee als tegenhanger bij de avonturenromsns van Jules Verne.
Regisseur Marcel Perez (Fabre) speelt in de film de rol van Saturnino Farandola. Naast hem treden Nilde Baracchi op, alsmede Filippo Castamagna.
Er wordt gefluisterd dat de film binnenkort als dvd in omloop zal worden gebracht, dan wel inmiddels reeds in omloop is.

Afbeeldingen
1. Voorzijde van het boekje The silent cinema, geschreven door Liam O'Leary, een Pictureback van dutton vista uit 1965.
2. Beeld uit Le avventure straordinarissime di Saturnino Farandola (1913). De bijdrage is van Arte France. (Foto © Lobster Films.)
3. De Franse schrijver Albert Robida.