Kundun — Martin Scorsese's Portret van een Peuter

Biografische speelfilm
Op woensdag 6 februari zal het tweede Nederlandstalige, Belgische televisienet, tegenwoordig beter bekend onder de naam Canvas, de film Kundun uit 1997 van regisseur Martin Scorsese uitzenden, en wel tussen 20:40 uur en 22:50 uur. U krijgt dan een versie voorgeschoteld die noch is nagesynchroniseerd, noch wordt onderbroken door reclame. Dat u — zoals dat vrijwel altijd het geval is met in België, respectievelik door Belgen, vertaalde films — in de ondertiteling zult worden geconfronteerd met krom en hier en daar imbeciel, want volstrekt abject en geheel tegen de werkelijkheid zondigend, Nederlands, moet u dan maar op de koop toe nemen. Nederlandse filmvertalers slaan bij ons veelvuldig de plank mis [1], maar in Belgische ondertitels komen zo verbijsterend veel enormiteiten voor dat je af en toe het gevoel hebt, van pure ergernis in anderhalf uur wel anderhalf jaar ouder te zijn geworden.

De toekomst van een bijzonder kind
Toen een kleine jongen, die geheel in overeenstemming met de traditie, in 1937 werd ontdekt als de nieuwe Dalai Lama, was hij vier jaar oud toen hij aan zijn vorming tot spiritueel leider moest beginnen. Tweeëntwintig jaar later sloeg hij op de vlucht en belandde hij in India, als gevolg van de talrijke Chinese monsterlijkheden bij de bezetting, sedert 1951, van Tibet. Dan maakt het ook helemaal geen zier meer uit of Hitler, Stalin, Mao, Bush of Poetin je land bezet: er werd en wordt in Tibet gemarteld en gemoord, zoals in Irak en Tsjetsjenië, zoals eerder in alle door de nazi's bezette landen en later op de Balkan. Niet alleen die weerzinwekkende Yanks, van vooral na de tweede wereldoorlog tot en met vandaag de dag, menen dat alleen hun volkomen abjecte, dictatoriale vormen van 'democratie' aan de gehele aardkloot mogen worden opgedrongen.

Beeldenpracht
Martin Scorsese is erin geslaagd ons met beelden toegang te verschaffen tot de wereld van een jongen, en hij laat ons meebeleven hoe die de wereld ziet. De enorme discrepantie die het leven van de toenmalige — de inmiddels veertiende — Dalai Lama beheerste komt vol tot ontplooiing: hij was het verwende kind dat onder alle omstandigheden werd begeleid en beschermd, maar tegelijkertijd een enorme verantwoordelijkheid moest dragen als de Uitverkorene, die een vooraanstaandeSpiritueel Leider moest zijn.
Vier namen van acteurs noemen we hier: Tenzin Thuthob Tsarong speelt de volwassen Dalai Lama; Gyerme Tethong vertolkt de rol van de twaalfjarige jongen als leider in spe. Tulku Jamyang Gulka Tenzin is de vijfjarige, en Tenzin Yeshi Paichang is de Dalai Lama op de leeftijd van twee jaar.
Het veel geroemde camerawerk is van Roger Deakins, die ons deelgenoot weet te maken van de schoonheid van dat voor ons zo verre Oosten. De film duurt 134 minuten, er wordt Engels gesproken, en de muziek werd gecomponeerd door Philip Glass.
__________
[1] Zo was het de verantwoordelijken bij de zendgemachtigde Tros niet aan het verstand te brengen dat de Duitse Krimi-Serie Der Ermittler onder geen beding met Onderhandelaar mag worden vertaald, maar bij de Tros volhardt men, ook na menige aanwezing in de richting waar men hoort te gaan, in de eenmaal gekozen weg van de taalverkachting. Er staat nu eenmaal niet dat de Duitse serie Vermittler heet. En dan zeker toch verbaasd zijn dat het begrip vertrossing nog steeds hoge ogen gooit.
____________
Afbeeldingen
1. Regisseur Martin Scorsese, geboren in 1942.
2. Filmposter voor Kundun.
3. Andere poster voor de film Kundun.