Portret van Alfred Hitchcock dinsdag op Arte-tv

Nasynchronisatie

Op dinsdag 29 december worden er kort na elkaar twee Hitchcock-thrillers uitgezonden door buitenlandse televisiestations die wij alhier op diverse manieren kunnen ontvangen. De eerste start 21:00 uur op Arte-tv, The trouble with Harry uit 1955.
Ik heb deze film in dat jaar gezien in de toen grootste bioscoop aan de Grote Markt te Groningen, aangezien de rolprent voor alle leeftijden toegankelijk was. Ik was toen tien jaar, maar vond het wel een heel leuke en voroal humoristische film. Toen ik die film twee jaar later weer, nu met enkele anderen, wilde zien, mocht dat niet, aangezien er stond aangekonigd "Toegang 18 jaar".

De zwarte komedie zal wel weer nagesynchroniseerd zijn, waardoor de essentie van de dialogen totaal naar de Filistijnen gaat. En aangezien wij het simpelweg vertikken om dergelijke films in uw belangstelling aan te beleven, laten we dat ook maar mooi achterwege.

Tien minuten na het einde van The trouble with Harry — indertijd in Nederland ondertiteld als Herrie om Harrie — volgt bij de Westdeutsche Rundfunk nog zo'n Hitchcok-film, Frenzy.

Portret

Gelukkig wordt er ook een portret van de regisseur, Alfred Hitchcock (1899-1980) uitgezonden, eveneens door Arte-televisie. Deze is voorzien van de Duitse titel Hitchcok — Der Schatten eines Genies. Daarin wordt een beeld geschetst van de wereldvermaarde regisseur aan de hand van gesprekken met derden: familie, zoals Patricia Hitchcock, collega's als Brian de Palma, Robert Altman en Jonathan Demme. Actrice Jeanet Leigh (uit Psycho) komt aan het woord, evenals haar collega Tippi Hedren (die Marnie was in de gelijknamige rolprent en die in The Birds de hoofdrol vertolkte).

Het geheel wordt aaneen gepraat door Kevin Spacey. Ik vrees dat hier heel wat met voice-over geluiden zal worden gewerkt, en ook dat is niet de best denkbare presentatie, zij het dat het nu niet bom dialogen in een lineair voortschrijdend verhaal gaat.

Chaplins zwijgende film A woman of Paris op Arte

Op maandag 28 december zendt Arte-televisie twee films van Charles Chaplin uit. Aangezien we weten dat in de meeste gevallen zelfs op deze cultuurzender de rolprenten van nasynchronisatie worden voorzien en daardoor dermate oninteressant en zelfs afstotelijk, dat we per definitie weigeren een nagesynchroniseerde film bij u aan te bevelen. We beperken ons hier dan ook tot het wijzen op de zwijgende film uit 1923 A woman of Paris: A drama of fate.

Deze Amerikaanse film uit 1923 wordt in de nacht van maandag 28 op dinsdag 29 december, vanaf 00:50 uur door Arte uitgezonden en zal duren tot 02:15 uur. U kunt bekende namen van toen tegenkomen: Edna Purviance (1895-1958) — zij was Chaplins 'leading lady' van 1915-1923 —; Adolphe Menjou (1890-1963) en Carl Miller (1893-1979).

__________

Afbeelding: Chaplins tijdelijke leading lady Edna Purviance.

Monte-Christo-verfilming uit 1954 op Arte-tv

Succesvolle roman

Arte-televisie vertoont op maandag 28 december — in de middag tussen 14:20 uur en 17:25 uur — de tweedelige avonturenfilm Le comte de Monte-Christo, een Italiaans-Franse coproductie uit 1954, geregisseerd door Robert Vernay (1907-1979), naar de gelijknamige roman uit het — niet zelden door collega's zeer fel bekritiseerde — 'schrijfatelier' van Alexandre Dumas père (1802-1870). Aan dit boek is gewerkt in de jaren 1844-45. In 1855 is er een rijk geïllustreerde editie verschenen met zo'n 240 prenten. Een Nederlandse vertaling, die op naam staat van Richard ten Berge, en die in de jaren zestig in ons land is uitgegeven, is verlucht met al deze gravures.

De twee delen van de rolprent worden op Arte direct na elkaar uitgezonden; daarin treden Jean Marais (1913-1996), Lia Amanda (*1932) en Robert Pigaut (1919-1989) op.

__________

Afbeelding: Een van de ruim 240 gravures uit de editie van 1855, opgenomen in de Nederlandse vertaling. Deze bevindt zich op de achterzijde van het stofomslag van dat boek.

Heel laat op de avond keuze uit twee rolprenten

Chaplin-biopic

Filmliefhebbers zullen het, heel laat op de avond van de tweede kerstdag, opnieuw moeilijk hebben als blijkt dat ze zullen moeten kiezen uit twee voortreffelijke speelfilms: de eerste op het tweede, Nederlandstalige Belgische televisienet Canvas, vanaf 23:10 uur tot half twee in de nacht op zondag 27 december. Want dan wordt aldaar de Brits-Amerikaans-Italiaans-Franse coproductie Chaplin uit 1992 voor u uitgezonden, geregisseerd door Richard Attenborough (*1923). De rolprent is een biopic over het leven van de uitzonderlijke filmlegende Charles Chaplin (1889-1977), vanaf zijn geboorte in 1889 in het Londense East End. Hierin komen we drie topnamen van het witte doek tegen: Robert Downey junior (*1965) als Charles Chaplin, Geraldine, de oudste dochter van de protagonist (*1944) en Anthony Hopkins (*1937) in de rol van George Hayden. Laatstgenoemde is inmiddels ervaren genoeg om Chaplin op diverse manieren te hebben meegemaakt.

Hitchcock-klassieker

Op de televisiezender Nederland 2 presenteert de Avro op tweede kerstdag, 's avonds vanaf 23:35 uur tot 01:45 uur in de nacht op zondag 27 december, één van de klassiekers van Alfred Hitchcock (1899-1980), waarover ongeveer vier decennia geleden werd beweerd dat deze, samen met diverse andere films definitief in de archieven zou verdwijnen en nimmer meer zou worden vertoond, noch in de cinema's, noch via het huiskamerbeeldscherm: The man who knew too much uit 1956 — een remake van de versie met dezelfde titel uit 1934 met onder meer Peter Lorre (1904-1964), gerealiseerd door dezelfde regisseur.

Deze film bevat de acht spannendste minuten uit de geschiedenis van de film in de eerste zes decennia van de twintigste eeuw: een aanslag die wordt gepleegd in de Londense Albert Hall, tijdens een concert. Hitchcocks toenmalige 'huiscomponist' Bernard Hermann (1911-1975) dirigeert in de film een eigen bewerking van de Storm Clouds Cantata voor vrouwenstem, gemengd koor en orkest op tekst van Dominic Bevan Wyndham Lewis (1891-1969), die Arthur Benjamin (1893-1960) voor de versie van 1934 had geschreven; Hitchcock speelt prachtig in op datgene wat in de partituur is voorgeschreven en dat wordt in close-up getoond: de spanning stijgt geleidelijk op een crescendo in de muziek. James Stewart (1908-1997) en Doris Day (*1922) spelen de belangrijkste rollen; Daniel Gélin (1921-2002) komt alleen in het begin van het verhaal voor.

De Nederlandse ondertitel van de film, die ik in 1961 voor het eerst zag, luidde Hoe een bekkenslag het lot van een Amerikaans gezin veranderde.

____________

Afbeeldingen

1. Poster voor de Chaplin-biopic uit 1992.

2. Meer klassieke filmposter voor de remake uit 1956 van Hitchcocks eigen thriller The man who knew too much.

Speelfilms op kerstavond en in vroege kerstnacht

Polanski's Oliver Twist

Op donderdag 24 december wordt via de Nederlandstalige Belgische televisiezender Eén de als familiefilm omschreven rolpent Oliver Twist uit 2005 — gerealiseerd door Roman Polanski, op basis van de gelijknamige roman van Charles Dickens (1812-1870) — uitgezonden vanaf 21:55 uur. Als alles volgens de planning verloopt, is er om middernacht een einde gekomen aan deze roman in filmbeelden. Overigens wel wat laat voor een familiefilm.

Meer over de rolprent en enkele parafernalia is te vinden in een artikel van heden op de Nederlandse fin de siècle website All art is quite useless van Rond1900.nl.

Sherlock Holmes

Vrijwel gelijktijdig met Oliver Twist op 'de Belg' stuurt de Britse televisiezender BBC 2 de speelfilm The hound of the Baskervilles uit 2002 de ether in. Dat is een Brits product van regisseur David Attwood, naar het gelijknamige boek van Sir Arthur Conan Doyle (1859-1930) met in de hoofdrol de beroemdste aller detectives uit de gehele wereldliteratuur. In dat boek worden de zelfverliefde meesterspeurder en zijn 'lotgenoot, de somtijds ietwat naïeve arts Watson geconfronteerd met nieuwe uitdagingen die hen geheel en al blijken op te eisen. Het verhaal speelt zich af in Yorkshire Dales waar zij de raadselen rond de moord op Sir Charles Baskerville uitpluizen.
In de hoofdrollen wandelen Richard Roxburgh *1962) als Sherlock Holmes, Ian Hart(*1964) als dr. Watson, en Richard E. Grant *1957) over het huiskamerbeeldscherm.

Maigrets grootste zaak
Vroeg in de nacht van donderdag 24 op vrijdag 25 december — tussen 00:15 uur en 01:40 uur — presenteert het publieke Duitse televisenet ARD/Das Erste de misdaadfilm Maigret und sein größter Fall uit 1966 van regisseur Alfred Weidenmann (1916-2000), naar de roman van Georges Simenon (1903-1989).

In de hoofdrollen speelt Heinz Ruhmann (1902-1994) de rol van commissaris Jules Maigret van de policie judiciaire in Parijs. Naast hem vertolkt Günther Stoll (1923-1977) de rol van Maigrets assistent Lucas. Françoise Prevost (1930-1997) treedt als derde belangrijke figuur in deze film op. In deze Oostenrijks-Frans-Italiaanse coproductie onderzoekt de commissaris een kunstroof, gepleegd in een Parijs museum.

____________

Afbeeldingen

1. Richard Roxburgh vertokt de rol van Sherlock Holmes in de film The hound of the Baskervilles.

2. De Franse auteur van meer dan 600 romans met een wereldoplage van meer dan zeshonderd miljoen, Georges Simenon.

Sprookjesfilms voor en op kerst op de Duitse tv

Donderdag 24 december

De kerstweek is vergeven van sprookjesfilms, welke in ieder geval via twee Duitse televisiezenders worden aangereikt, af en toe zelfs vanaf de vroegst denkbare ochtendstond: 06:00 uur. In alle gevallen gaat het om rolprenten uit de laatste helft van de twintigste eeuw en om zeer recent gerealiseerde films. Alle worden uitgezonden door òf ARD/Das Erste dan wel het Dritte Programm, in ieder geval door de regionale zender NDR.

Laatstgenoemde zender begint op donderdag 24 december 's ochtends om 07:00 uur met de Russische sprookjesfilm De vuurrode bloem uit 1977. Om 08:05 uur kunnen belangstellendeneen sprookjesfilm uit de DDR zien tot 09:30 uur: Der Prinz hinter den sieben Meeren (1982). Direct in aansluiting kan men, indien gewenst, overschakelen naar de ARD waar men Hänsel und Gretel voor u in petto heeft, een Duitse rolprent uit 1954.

Vrijdag 25 december

Tussen 08:05 uur en 09:15 uur stuurt de NDR de inmiddels ook alweer meer dan een halve eeuw oude Rübezahl, Herr der Berge uit 1957 de ether in; om 11:00 uur volgt op ARD/Das Erste de coproductie uit Tsjecho-SLowakije en de DDR uit 1973, Drei Haselnüsse für Aschenbrödel.
In de middag is om 14:15 uur de nieuwste filmversie van Schneewittchen, gedraaid door Thomas Freundner te zien, een bijdrage uit 2009. Ook uit dit jaar is, de eveneens Duitse film Rapunzel, geregisserd door Bodo Fürneisen. Deze film zult u vanaf 15:45 uur kunnen zien.
Precies een uur later — vanaf 16:45 uur — begint Christian Theede's sprookjesfilm Der gestiefelte Kater, ook al zo gloednieuw (2009); deze, eveneens Duitse, productie duurt tot 17:50 uur.

Zaterdag 26 december

De NDR begint direct om 06:00 uur mmet de Russische verfilming van het verhaal van Aladins Wonderlamp uit 1966, geregisseerd door Boris Ryzarew. Twee uur en vijftig minuten later volgt de DDR-productie uit 1964 — Die goldene Gans van Siegfried Hartmann. Om 11:35 uur sluit de NDR-reeks van die dag met (een herhaling van) Drei Haselnüsse für Aschenbrödel van Vaclav Vorlicek.

De ARD komt diezelfde middag ook nog met drie Duitse sprookjesfilms, die alle één uur duren en eveneens alle drie dit jaar zijn gerealiseerd: om 14:45 uur bijt Dornröschen het spits af, waarna om 15:45 uur Die Gänsemagd volgt; het drietal films wordt afgerond met Rumpelstilzchen, vanaf 16:45 uur.

Macbeth-verfilming uit 1948 via BBC 2-tv

In de nacht van zaterdag 19 op zondag 20 december — tussen 02:50 uur en 04:35 uur — stuurt BBC Two Television de verfilming uit 1948 van William Shakespeare's tragedie Macbeth, onder regie van Orson Welles (1915-1985) de ether in. De regisseur vertolkt zelf de rol van Macbeth. Samen met hem spelen Jeanette Nolan (1911-1998), Dan O'Herlihy (1919-2005) en Roddy McDowell (1928-1998). Deze rolprent geldt als de klassieke verfilming bij uitstek van dit Shakespeare-drama.
Een uur voorafgaande aan de film, wordt door BBC Two een aflevering van het educatieve programma The Learning Zone uitgezonden: Shakespeare — The play's the thing.

Curd Jürgens in Des Teufels General op Das Erste

In de nacht van donderdag 17 op vrijdag 18 december, tussen 01:20 en 03:15 uur zendt de Duitse publieke zender ARD/Das Erste de speelfilm Des Teufels General uit 1955 van Helmuth Käutner (1908-1980), die tijdens en na zijn redelijk intensieve regieperiode zelf ook als acteur te zien is geweest in films en afleveringen van televisieseries. Tien jaar na de oorlog vond hij het eigenlijk betreurenswaardig dat zijn bewerking voor het witte doek van het succesvolle toneelstuk Des Teufels General uit 1945 van Carl Zuckmayer (1896-1977) in wezen negen jaar te laat kwam — hij was van mening dat het zijn eerste film na de Tweede Wereldoorlog had moeten worden.
Hoofdpersoon in het verhaal is generaal Harras — in de film gespeeld door Curd Jürgens (1915-1982) — die bepaald geen vriend van van de nationaal-socialisten was, en reeds vroeg tijdens Hitlers veroveringstochten in het openbaar heeft verkondigd dat de strijd was verloren. Toen er vervolgens mysterieuze sabotage van zogeheten stuka's [1] wordt ontdekt, werd ontdekt, is het conflict dat generaal Harras toch al met de SS had, op de spits gedreven.
De figuur van generaal Harras is gebaseerd op de fameuze piloot Ernst Udet (geboren in 1896) die tijdens de Eerste Wereldoorlog roem heeft weten te vergaren, waardoor hij onder Hitler de functie van General-Oberst der Luftwaffe kreeg. Op 17 november 1941 heeft Ernst Udet een eind aan zijn leven gemaakt.

__________

[1] Stuka is de afkorting van Sturzkampfflugzeug, in het Nederlands duikbommenwerper.

____________

Afbeeldingen

1. Poster en voorzijde van de dvd van de film Des Teufels General.

2. Auteur van het oorspronkelijke toneelstuk Carl Zuckmayer.

3. General-Oberst der Luftwaffe Ernst Udet (1896-1941).

Nieuwe verfilming van Sisi deze week via ZDF

Mierzoete versie uit de jaren vijftig

Vrijwel ieder jaar opnieuw worden we wel door één of andere zendgemachtigde in eigen land, België of uit het Duitse taalgebied getrakteerd op de Sisi-rolprenten van zo'n halve eeuw geleden. Hoewel het voor de hand ligt dat de toeschouwers anno nu op geheel andere wijze aankijken tegen de nogal overgedramatiseerde inhoud — zeg maar gerust: de met dubieuze honing, aangelengd met suiker van een twijfelachtig kaliber, overgoten scènes — blijven er altijd mensen die willen zwijmelen om de harde werkelijkheid enigszins te verzachten. Deze maand blijven we echter verschoond van de Sisi van Romy Schneider (1938-1982) en de Franz Joseph van Karl-Heinz Böhm (*1928). Kennelijk wil men, vooral in het Duitse taalgebied, in de tweede decemberhelft van 2009 toch niet zonder dat keizerlijk paar.

Nieuwe verfilming van 2008

En zo kan de liefhebber van historische royalty-drama's toch het hart ophalen op prime time van donderdad 17 december en zaterdag 20 december, als het tweede Duitse publieke televisienet (ZDF), in beide

gevallen honderd minuten heeft uitgetrokken voor de uitzending van wat een 'miniserie' wordt genoemd, met de korte, doch krachtige — en op grond van de filmgeschiedenis van de afgelopen eeuw veelzeggende en sonore — titel Sisi. Regisseur is Xaver Schwarzenberger (*1948)Toen de Oostenrijkse jonge keizer Franz Joseph met de jonge Elisabeth in aanraking kwam, en de vonk onmiddellijk oversprong — verliefdheid op het eerste gezicht — was het lot van die beiden direct beslist: zij zouden met elkander in het huwelijk treden.

Kwaaie schoonmoeder
Ondanks de tegenstand van Franz Josephs moeder — Sophie (1805-1872) — zette de keizer zijn wil door en deed Elisabeth haar intrede aan het hof an de Donau-monarchie, waar ze zich echter al snel eenzaam ging voelen, vooral als gevolg van het feit dat zij veel minder burgerlijk-traditionalistisch was ingesteld als de aartsconservatieve heersers aan het hof. Al snel zou blijken dat deze keerzijde van spontane verliefdheid grote offers eiste. Daardoor voelde Sisi zich onbegrepen en soms zelfs totaal verloren.

Dreigende oorlog

In de tweedelige film spelen Christiana Capotondi als Elisabeth als 'opvolgster' van Romy Schneider en vervult David Roth de rol van keizer Franz Joseph en Martina Gedeck is in de rol van Sisi's schoonmoeder Sophie gekropen. Aan kleurenpracht zal het op de beeldbuis niet ontbreken.In het tweede deel zien we dat er oorlog dreigt in Europa. De keizer heeft zijn hoop gevestigd op Napoleon, maar zijn echtgenote heeft veel twijfels dienaangaande. Het kind van het keizerlijk paar Rudolf (1858-1889) moest naar de mening van 'oma Sophie' worden opgevoed in de traditie van de Oostenrijkse Habsburgers. Hij zou één van de twee protagonisten worden in het drama van Mayerling. (Daarover later meer.)

____________

Afbeeldingen

1. Kaiser Franz-Joseph (1830-1916), in jonge jaren, geschilderd door Franz Xaver Winterhalter.

2. Kaiserin Elisabeth von Österreich-Ungarn (1831-1898), bijgenaamd Sisi. Schilderij — olie op doek — uit 1865 door Franz Xaver Winterhalter (1805-1873).

3. Sophie Friederike von Bayern, de moeder van Franz Joseph.

4. Actrice Martina Gedeck als Franz Josephs moeder Sophie.

5. 'Staatsiefoto' met Christiana Capotondi en David Roth in de rollen van Sisi en Franz Joseph.

Tweemaal Grimm-sprookjesfilm König Drosselbart

Omzetting in beelden

Veel van de sprookjes van onder anderen Hans Christian Andersen (1805-1875), Ludwig Bechstein (1801-1860), 'Moeder de Gans' (lees: Charles Perrault: 1628-1703) en de Gebroeders Grimm (Jacob: 1785-1863, en Wilhelm: 1786-1859) zijn in tal van bewerkingen over onze aardbodem verspreid, onder meer in de vorm van rolprenten. Van de talrijke Oostblok-versies die vooral na de Tweede Wereldoorlog zijn verschenen, worden in de schoolvakanties — vooral in de periode rond Pasen en in de decembermaand — regelmatig herhalingen door de verschillende zendgemachtigden in het Duitse taalgebied herhalingen uitgezonden. Dat is ook dezer dagen weer het geval en het bijzondere is deze keer dat er op één dag, vlak na elkaar twee versies van de verfilming van het Grimm-sprookje König Drosselbart zal worden uitgezonden door twee verschillende Duitse publieke netten.

Verschil in lengte

Er ligt zo'n kwart eeuw tussen de twee verfilmingen van het sprookje. Als eerste wordt op de regionale Duitse televisiezender NDR de Duitse versie van Sibylle Tafel (*1966) uit 2008 vertoond, waarin Hubert Mulzer, Ken Duken en Arthur Brauss optreden. Deze rolprent duurt een uur en wordt gestart — althans, als alles volgens de regelen der kunst verloopt — om 14:15 uur.
De oudere versie van hetzelfde sprookje via filmbeelden is een Tsjechisch-Duitse coproductie, van de Tsjechische regisseur Miloslav Luther (*1945). Daarin komen we — als we die film gaan zien — Lukas Vaculik, Adriana Tarabkova en Marian Labuda tegen. Deze film heeft een lengte van iets meer dan anderhalf uur, met 15:25 uur als startpunt, uit te zenden door het tweede publieke Duitse televisienet ZDF.

Assepoester

Daaraan voorafgaand kunt u — als u bereid bent af te zien van de nieuwere Drosselbart-verfilming — een Duits-Frans-Tsjechische coproductie bekijken van een andere rolprent, die eveneens een sprookje van de gebroeders Grimm als onderwerp heeft: Assepoester, uit 1989, van de Oostenrijkse regisseuse door Karin Brandauer (1945-1992).

____________

Afbeeldingen

1. De gebroeders Jacob (rechts) en Wilhelm Grimm, in 1855 geschilderd door Elisabeth Maria Anna Jerichau-Baumann (1819-1881).

2. Voorzijde van de dvd-doos van de verfilming door Miloslav Luther (1984) van König Drosselbart.

The magic box uit 1951 zondag op België EEN

Biopic als matinee
Op zondag 6 december, 's middags tussen 14:05 uur en 15:50 uur vertoont de Nederlandstalige, Belgische zender EEN de speelfilm The magic box uit 1951, van John Boulting (1913-1985) over het leven van de Britse portretfotograaf, cinematograaf en veelzijdige uitvinder William Friese Greene (1855-1921), die tot op de dag van vandaag zelden wordt genoemd in de hoedanigheid waar hij rechtens aanspraak op kan maken: de eerste ware cinematograaf te zijn, met toegekend patent en al, in plaats van Edison en de gebroeders Lumière.

Een uitgebreider artikel over het wel en wee van de man in kwestie, alsmede de totstandkoming, dertig jaar na zijn overlijden van de biografische speelfilm, is te vinden op de Nederlandse fin de siècle website All art is quite useless.

Gérard Philippe samen met Michèle Morgan in René Clairs Les grandes manoeuvres uit 1955

Eenmalig op Arte-televisie

In het middagprogramma van woensdag 2 december heeft Arte-televisie — tussen 14:45 uur en 16:30 uur — de speelfilm Les grandes manoeuvres uit 1955 gepland. Het is een Frans-Italiaanse coproductie, geregisseerd door René Clair [1] die tevens het draaiboek schreef. De hoofdrollen worden vertolkt door Gérard Philippe (1922-1959), Michèle Morgan [2]; Brigitte Bardot komt in een bijrol voor het voetlicht. Robert Lefebvre (1907-1989) verzorgde het camerawerk en de muziek is afkomstig uit de pen van Georges Van Parys (1902-1971).

Kort voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914 sluit de Franse luitenant Armand de la Verne, een onverbeterlijke rokkenjager, een weddenschap met andere soldaten dat hij om het even welke vrouw zal weten te veroveren nog voordat de zomermanoeuvres van start gaan.

In Eastmancolor

Marie-Louise is een elegante verschijning, van beroep hoedenmaakster; zij is — vanzelfsprekend, ben je geneigd te zeggen — niet op de hoogte van de weddenschap, en zij valt als een blok voor de zo nadrukkelijk van zichzelf overtuigende charmeur. Maar dan gebeurt het onverwachte en onbedoelde: de grote verleider wordt verliefd op haar. De grote lievelingen van het Franse filmdoek halverwege de vorige eeuw trakteren de kijker op een romantisch filmverhaal dat in de studio is opgenomen en alle kenmerken van een Clair-productie vertoont. De rolprent wordt omschreven als een mengeling van komedie en tragedie. Het camerawerk in Eastmancolor, van Robert Lefebvre is allerwegen geroemd vanwege de enorme dynamiek en fraaie brede shots. De film is onderscheiden met de Prix Louis Delluc.

__________

[1] Zijn burgerlijke naam was René-Lucien Chomette; hij leefde van 11 november 1898 tot 15 maart 1981.

[2] Volgens de burgerlijke stand heet zij Simone Roussel; zij werd op 29 februari 1920 geboren.

Ken Russells film The Rainbow op BBC 2-televisie

In de nacht van zaterdag 24 op zondag 25 oktober — tussen 02:10 uur zomertijd!, en 03:00 uur wintertijd! — staat op het programma van BBC 2 Television de speelfilm The Rainbow uit 1989, geregisseerd door de niet onomstreden Engelse regisseur met een geheel eigen aanpak van de te verfilmen, literaire stof, Ken Russell. Het betreft de 'bewerking' van de gelijknamige roman van de over de gehele globe beroemde — en eveneens beruchte — romancier, essayist, polemist, dramaschrijver en dichter David Herbert Lawrence (1885-1930). Het boek stamt uit 1915 en geeft — onder meer — een beeld van de opvattingen, die de auteur huldigde met betrekking tot "de vrije liefde", meteen ook in praktijk gebracht door zijn relatie vanaf 1912, met de echtgenote van één van Lawrence's hoogleraren aan de Nottingham Universiteit.
Een uitgebreider artikel hierover is te vinden op de fin de siècle website All art is quite useless van Rond1900.nl.
__________
Afbeelding: Regisseur Ken Russell in 2008.

NB — Het gedicht PIANO van David Herbert Lawrence is vanaf heden te vinden op de website van het Nederlandse muziektijdschrift Mens en melodie.

Rudolf Jugerts Effi Briest-verfilming op Duitsland 1

Vijf verfilmingen in zeventig jaar
In de nacht van dinsdag 29 op woensdag 30 september wordt één van de diverse Duitse verfilmingen van de roman Effi Briest vertoond op het eerste Duitse publieke televisienet ARD/Das Erste, tussen 00:20 uur en 02:00 uur. De hoofdrollen in deze rolprent met de titel Rosen im Herbst uit 1955, geregisseerd door Rudolf Jugert (1907-1979), zijn toevertrouwd aan Ruth Leuwerik (*1924), Bernard Wicki (1919-2000) alsmede Paul Hartmann (1889-1977), Carl Raddatz (1912-2004) en Lil Dagover (1897-1980). Het draaiboek werd gerealiseerd door Horst Budjuhn naar de genoemde roman uit 1895 van Theodor Fontane (1819-1898), de muziek werd gecomponeerd door Franz Grothe (1908-1982), die in de tweede helft van de jaren twintig in de vorige eeuw bekendheid verwierf door de liederen die hij speciaal componeerde voor Richard Tauber.
Rosen im Herbst was de tweede Duitse verfilming van Fontane's roman. Kort voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog had Gustaf Gründgens (1899-1963) het boek ook al in zwart/wit-beelden vertaald met als titel Der Schritt vom Wege; die film kwam in april 1939 uit. Voor het draaiboek was Georg C. Klaren (1900-1962) verantwoordelijk. De hoofdrol werd toebedeeld aan Marianne Hoppe (1909-2002), die vanaf 1936 tot 1946 als huwelijkspartner van Gründgens fungeerde.

Televisiespel
In 1970 realiseerde Wolfgang Luderer (1924-1995) op een eigen draaiboek een televisiespel met dezelfde titel als het boek. Angelika Domröse (*1941) speelde voor die gelegenheid de rol van Effi. Kort daarna speelde ze in Unterm Birnbaum, naar de gelijknamige roman uit 1885 van, alweer Theodor Fontane.


Laatste versies
Vier jaar daarna kwam Rainer Werner Fassbinder (1945-1982) met zijn versie, op een eigen draaiboek, van Fontane's beste van zijn romans. De complete titel van de film — misschien wel de langste filmtitel aller tijden — luidt Effi Briest oder: Viele, die eine Ahnung haben von ihren Möglichkeiten und Bedürfnissen und dennoch das herrschende System in ihrem Kopf akzeptieren durch ihre Taten und es somit festigen und durchaus bestätigen. De hoofdrol daarin werd vertolkt door Hanna Schygulla (*1943).
Pas meer dan drie decennia lag later — begin dit jaar — kwam er weer een verfilmde versie van Effi Briest in de bisocopen, deze keer geregisseerd door Hermine Huntgeburth (*1957). Haar Effi werd Julia Jentsch (*1978). Het draaiboek voor deze laatste Effi Briest werd geschreven door Volker Einrauch.

Het boek
Als boek is Effi Briest voor het eerst in 1896 te Berlijn uitgegeven door F. Fontane & Co. Voordien was het in de jaren 1894-95 in afleveringen in een tijdschrift verschenen.
In 1997 is een tekstgetrouwe heruitgave op basis van die eerste druk uitgekomen in de reeks Bibliothek der Erstausgaben van Deutscher Taschenbuch Verlag (nr. 2628; prijs € 9,—).
Deze roman is, in ieder geval twee keer, in het Nederlands vertaald: de eerste keer omstreeks 1908 door J.P Wesselink-van Rossum als Het huwelijk van Eefke Briëst, verschenen in De Meulenhoff-Editie, een Algemeene Bibliotheek, uitgegeven door J.M. Meulenhoff te Amsterdan. Die titel leidde soms tot misverstanden; een enkeling meende dat het daarbij ging om een boek met de titel Het huwelijk, geschreven door Eefke Briëst.
Bijna zeventig jaar later iser een nieuwe Nederlandse vertaling gerealiseerd door Pé Hawinkels, waarbij de Duitse titel gewoon werd overgenomen.
____________
Afbeeldingen
1. Portret van Theodor Fontane.
2. Voorzijde van het stofomslag van de Nederlandse editie uit 1908.
3. Voorplat van de dtv-paperback, zoals die onder redactie van Joseph Kiermeier-Debre in 1997 voor het eerst is uitgekomen. De vijfde oplage werd verspreid vanaf juni 2004.

Buñuels speelfilm Belle de Jour op Nederland 2

"Trois ans ont passé. Séverine et Pierre vinvent sur une petite plage très douce. Mais depuis que Séverine a parlé, elle n'a plus entendu la voix de Pierre."
Met die woorden heeft de Franse schrijver Joseph Kessel (1898-1979), op 20 februari 1928 te Davos, de laatste hand gelegd aan zijn roman Belle de Jour. Nog in hetzelfde jaar werd het boek door Gallimard in de reeks van de Nouvelle Revue Française uitgegeven. Bijna veertig jaar later heeft de Spaanse regisseur Luis Buñuel (1900-1983) er een erotisch drama met sterk surrealistische elementen van gemaakt door zelf de adaptatie van de roman ter hand te nemen, in samenwerking met Jean-Claude Carrière (*1931). De film is uitgekomen in 1967, met in de hoofdrollen Catherine Deneuve (*1943) en Jean Sorel (*1934). Ook andere grootheden van het witte doek heeft Buuel voor deze rolprent weten te contracteren: Geneviève Page (*1930), Michel Piccoli (*1925) en Pierre Clémenti (1942-1999).
De film van Luis Buñuel is te zien vroeg in de nacht van zaterdag 22 augustus op zondag 23 augustus, tussen 00:55 uur en 02:40 uur, bij de VPRO op Nederland 2. Het is een Frans-Italiaanse coproductie.
____________
Afbeeldingen
1. De Franse Romancier Joseph Kessel.
2. De Spaanse regisseur Luis Buñuel.

François Truffauts Jules et Jim weer op Canvas-tv

Met Jeanne Moreau
Op zaterdag 15 augustus, vanaf 23:20 uur, tot in de nacht op zondag 16 augustus ongeveer 01:05 uur — zal het tweede Nederlandstalige, Belgische televisienet CANVAS de speelfilm Jules et Jim, in 1962 geregisseerd door François Truffaut (1932-1984) opnieuw uitzenden. Dat zal ongewtijfeld zijn in het kader van een reeks herhalingen van Franse speelfilms, waarin Jeanne Moreau een hoofdrol vervulde, zoals we dat de afgelopen zaterdagen — zij het toen met films van Louis Malle — hebben kunnen beleven.
Een uitgebreid artikel over deze film en het boek waarop de rolprent is gebaseerd, kunt u vinden op het Nederlandse fin de siècle cultuurweblog All art is quite ueseless van Rond1900.nl.
__________
Foto: RegisseurFrançois Truffaut.

Hippo: doelloos zwerven door de straten van Parijs

Grauwsluiers
Hoewel hij nog maar dertig jaar oud is, heeft de door Parijs dolende Hippo geen levensdoel. Zijn leven verloopt niet bepaald gemakkelijk, en dat kan een oorzaak zijn voor de lethargie die hem in de greep heeft, maar een wisselwerking tussen de beide fenomenen, welke elkaar in stand houden, is evenmin uitgesloten. Hippo leeft in de jaren tachtig en ziet geen echte toekomst: de grote visies van de mensheid zijn ineengestort en mede daardoor heeft de man het gevoel dat de wereld totaal onverschillig is geworden en zonder enige vorm van mededogen. Maar de wereld bestaat uit mensen en zo komt het dat hij zelf ook al niet zo veel van die tweebenige wezens in en bij zijn directe omgeving duldt, want dat zou teveel beroering kunnen veroorzaken in de wereld die hij voor zichzelf heeft geschapen. Twee vrienden heeft hij: Halpern en zijn jongere broer Xavier, die zich bezighoudt door met drugs dealen op school. Dan kent hij nog ene Francine, die als loslopend teefje nu eindelijk wel eens vaste grond onder de voeten wil voelen.
Hippo, de oppikker en uitvreter, moet het ook nog eens doen met een wrak op vier wielen, en dat leidt er mede toe dat hij veelal te voet onderweg is. Kortom, ambitie is ver te zoeken. Maar dan komt hij in aanraking met een zelfbewuste studente en tolk genaamd Nathalie, die zijn volstrekte tegenpool is: doelbewust en direct handelend optredend. Hoewel Hippo op slag verliefd op haar wordt, behandelt ze hem aanvankelijk als de parasitaire zwerver die hij is, doch langzamerhand valt ze voor de charmante kanten van deze man. Of ze echter in staat zal blijken om op termijn enige kleur in het grauwe bestaan van deze cynische straatslijper aan te brengen, zal moeten blijken.

Trefzekere hand
Twee decennia geleden leverde Franse filmer Eric Rochant (*1961) met Un monde sans pitié zijn eerste meesterstuk af. Een uitermate respectabele prestatie. Rochant, die niet alleen de filmacademie had bezocht maar eveneens filosofie had gestudeerd, schreef zelf het scenario. Suggesties daarvoor zijn hem aangereikt door Arnaud Desplechin. Daarin komen puntige en de kijker in goede zin prikkelende dialogen voor, die het de kijker gemakkelijker maken zich in te leven in een personage dat eventueel heel ver van het eigen wezen af staat.
De drie hoofdrollen worden vertolkt door Hippolyte Girardot, Mireille Perrier en Yvan Attal.
De film wordt, in HD-kwaliteit op het beeldformaat 16:9, in de nacht van vrijdag 7 op zaterdag 8 augustus, tussen 01.10 uur en 02:35 uur via Arte-televisie uitgezonden. Dezelfde zender heeft een herhaling gepland voor maandag 10 augustus, 's middags vanaf 15:15 uur.
____________
Afbeeldingen:
1. Poster voor de speelfilm Un monde sans pitié van Eric Rochant.
2. De Franse filmacteur Hippolyte Girardot (*1955).